Category: អត្ថបទស្រាវជ្រាវ

អាហារមានតួនាទីសំខាន់មួយនៃអំពើប្រល័យពូជសាសន៍

ស្ទើរតែគ្រប់ទម្រង់នៃអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ និងការសម្លាប់រង្គាលសុទ្ធតែមាន ទំនាក់ទំនងនៃការយន្តការបង្អត់អាហារដល់ប្រជាជន។​[1] ដូចដែលយើងបានដឹងយ៉ាងច្បាស់ថា ការ បាត់បងជីវិតប្រជាជនកម្ពុជាប្រមាណជាង ២លាននាក់ អំឡុងឆ្នាំ១៩៧៥ ដល់ឆ្នាំ១៩៧៩[2] គឺ  ការខ្វះខាតអាហារ និងការទទួលទានអាហារមិនគ្រប់គ្រាន់ ដែលបណ្តាលឲ្យជនរងគ្រោះខ្វះជីវជាតិ ក៏ដូចជាបណ្តាលឲ្យមានជំងឺ នឹងឈានដល់ការស្លាប់ដោយឯកឯង[3]។ ប្រទេសកម្ពុជាមានវប្បធម៌សម្បូរបែបនៃម្ហូបអាហារក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ក្នុងនោះដែររស់ជាតិនៃអាហារ ក៏មានរស់ជាតិប្រៃ ល្វីង ជូ ជាដើម។ ជាក់ស្តែង នៅតាមតំបន់នានា ឬតាមខេត្តនីមួយៗនៃប្រទេសកម្ពុជា មាន...

មូលហេតុការចាប់ខ្លួនកងពល១៧០ ភូមិភាគបូព៌ា របស់ ចាន់ ចក្រី

បន្ទាប់ពីសង្រ្គាមផុតរលត់ទៅនៅថ្ងៃទី២២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៧៥ ពិធីចាត់តាំងកងទ័ពបដិវត្តន៍របស់មជ្ឈិមបក្សកុម្មុយនីស្តកម្ពុជា ត្រូវបានរៀបចំឡើងនៅក្នុងបរិវេណពហុកីឡដ្ឋានអូឡាំពិក ក្រោមអធិបតីភាពរបស់សមមិត្ត សុន សេន រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការពារប្រទេស ទទួលបន្ទុកសេនាធិការ និងសន្តិសុខនិងតំណាងគ្រប់អង្គភាពនៃកងទ័ពបដិវត្តន៍ប្រមាណ៣ពាន់នាក់។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមកកងពល១២ត្រូវបានប្ដូរឈ្មោះទៅកងពល៧០៣ ដែលជាកងពលដ៏ឆ្នើមក្នុងចំណោមកងពលទាំង៩ របស់សេនាធិការកងទ័ព។ កងពលនេះមានលក្ខណៈគំរូ ដែលកងពល១៧០ របស់សមមិត្ត មាន(ចាន់ ចក្រី) បានរៀនសូត្រតាមច្រើន[1]។​ នៅកងពល១៧០ មន្ទីរកងពលមានឈ្មោះ ចាន់ ចក្រី ហៅ...

ធ្វើការនៅមន្ទីរភ័ស្តុភារស្រុកកំពង់សៀមក្នុងសម័យខ្មែរក្រហម សួន បូរ ត្រូវបានផ្លាស់ប្តូរជាប្រធានអនុសេនាតូច១៧

នៅក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិតេយ្យ មនុស្សត្រូវរស់នៅបត់បែនតាមសង្គម។ ទោះបីដឹងថាការស្ម័គ្រចិត្តចូលបម្រើកងទ័ពខ្មែរក្រហមមិនបានប្រាក់ឧបត្ថម្ភ ប៉ុន្តែមិនអត់ឃ្លាន មានបាយស៊ីគ្រប់គ្រាន់ ប្រសើរជាងប្រជាជនធម្មតា។ ស្ម័គ្រចិត្តធ្វើជាកងទ័ព ដើម្បីជៀសវាងពីសហករណ៍ ក្រុមកងចល័ត ដូចជាកាន់បង្គីកាប់ គាស់ រែកដី ជីកប្រឡាយ ធ្វើទំនប់ជាដើម។ [1]ឈ្មោះ សួន បូរ ភេទប្រុស អាយុ ៤៣ឆ្នាំ(បច្ចុប្បន្នអាយុ ៦៤ឆ្នាំ) មានឪពុកឈ្មោះ អ៊ុច ស៊ី ស្លាប់ក្រោយសម័យខ្មែរក្រហម...

អង្គការចាប់ខ្លួន ព្រោះចូលរួមអនុវត្តផែនការក្បត់៧ចំណុច រៀបចំដោយ ឈូក លេខាតំបន់២៤

ឯកសារចម្លើយសារភាពសរសេរដោយដៃចំនួន៦ទំព័រ ដែលជាចម្លើយសារភាពរបស់​ សោម ឃន ជាប្រធានមន្ទីរស្រុកកោះជ័យ ​បានរៀបរាប់ពីប្រវត្តិតួនាទី គ្រួសារ ចូលបម្រើបដិវត្តន៍ និងបក្ខពួកដែលចូលរួមធ្វើសកម្មភាពក្បត់បក្សរបស់ខ្លួន។ ឃន ត្រូវអង្គការចាប់ខ្លួន និងបញ្ជូនមកសួរចម្លើយនៅវេលាយប់ថ្ងៃទី២ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៧៦។ មួយថ្ងៃក្រោយមក គឺនៅវេលាម៉ោង១១កន្លះ ថ្ងៃទី៣ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៧៦​ ការសួរចម្លើយទៅលើឈ្មោះ សោម ឃន បានបញ្ចប់ ដោយមានស្នាមមេដៃរបស់អ្នកសួរចម្លើយ និងសាម៉ីខ្លួនផង...

« កង ភន : ជាអតីតយោធាខ្មែរក្រហមដែលធ្លាប់រៀនពីរបៀបកែច្នៃមីននិងជួសជុលកាំភ្លើង »

កង ភន ​ភេទប្រុស​ អាយុ ៦៤ឆ្នាំ សព្វថ្ងៃមានមុខរបរជាកសិករ មានស្រុកកំណើតនៅភូមិអណ្ដូងខ្ពស់ ឃុំប្រាំបីមុំ ស្រុកទ្រាំង ខេត្តតាកែវ ។ បច្ចុប្បន្នរស់នៅភូមិក្រពើពីរក្រោម ឃុំក្រពើពីរ ស្រុកវាលវែង ខេត្តពោធិ៍សាត់ ។ ភន មានឪពុកឈ្មោះ ជុំ ពៅ (ស្លាប់ ) ចំណែកម្ដា​យឈ្មោះ ព្រាម ឆែម...

គក ស្រស់”អ្នកយាមមន្ទីរ ស-២១”

គក ស្រស់ជាអ្នកយាមគុកស-២១ នៅមុខបន្ទប់សួរចម្លើយអ្នកទោសនៅក្នុងសម័យខ្មែរក្រហម។ ជីវិតរស់នៅក្នុងការ ភ័យខ្លាច ព្រោះបានឃើញអង្គការធ្វើទារុណកម្មផ្ទាល់ៗភ្នែកជាមួយអ្នកទោស។ គក ស្រស់ បានរៀបរាប់ថា៖ ខ្ញុំឈ្មោះ គក ស្រល់[1] ភេទប្រុស អាយុ៥៤ឆ្នាំ(គិតពីឆ្នាំ២០០៤) មានប្រពន្ធឈ្មោះ សុខ យៀវ អាយុ៥០ឆ្នាំ (គិតពីឆ្នាំ២០០៤)មានកូនស្រីចំនួន៥នាក់។ សព្វថ្ងៃខ្ញុំប្រកបមុខរបរធ្វើស្រែចំការ។ ខ្ញុំមានស្រុកកំណើតនៅភូមិ ព្រែកតាទៀង ឃុំជ្រោយតាកែវ ស្រុកកោះធំ ខេត្តកណ្ដាល។...

កន តក ៖ ខ្សែសេអ៊ីអាប្រឆាំងបដិវត្តន៍ ត្រូវបានចាប់ខ្លួន

យោងតាមឯកសារចម្លើយសារភាព កន តក (J00794) តម្កល់នៅមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជាបានឲ្យដឹងថា កន តក មានតួនាទីជាលេខាវរសេនាតូច១៨ វរសេនាធំ៧០ កងពលទី២ ភូមិភាគពាយ័ព្យ​ ត្រូវបានអង្គការចាប់ខ្លួនសួរចម្លើយពីខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៧៧ ដល់ថ្ងៃទី១៦ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៧៧។ខាងក្រោមនេះគឺជាចម្លើយសារភាពរបស់ កន តក ៖ ឈ្មោះ កន តក អាយុ៣០ឆ្នាំ បើគិតមកដល់បច្ចុប្បន្នអាយុ៧៧ឆ្នាំ(នៅថ្ងៃ១២ ខែតុលា...

ឆាយ ម៉ៅ៖ អតីតកងទ័ពខ្មែរក្រហមការពារព្រំដែន

ឆ្នាំ១៩៧៥ ពេលដែលកងទ័ពរំដោះទទួលជ័យជម្នះលើរបបសាធារណរដ្ឋខ្មែរ ម៉ៅ ត្រូវបានខ្មែរក្រហមបញ្ជូនទៅការពារព្រំដែនវៀតណាមរយៈពេលបីឆ្នាំ។ ឆាយ ម៉ៅ អាយុ៦៥ឆ្នាំ មានស្រុកកំណើតនៅភូមិព្រៃឈើទាល ឃុំប្រាំបីមុំ ស្រុកទ្រាំង ខេត្តតាកែវ។ បច្ចុប្បន្នម៉ៅរស់នៅភូមិក្រពើពីរក្រោម ឃុំក្រពើពីរ ស្រុកវាលវែង ខេត្តពោធិ៍សាត់។ ម៉ៅមានឪពុកឈ្មោះ ប៉ែន មុំ រីឯម្តាយម៉ៅមិនបានចាំឈ្មោះឡើយ។ ម៉ៅមានបងប្អូនចំនួន៨នាក់ ក្នុងនោះស្រីចំនួន៤នាក់ និងប្រុសចំនួន៤នាក់ ម៉ៅជាកូនទី២ក្នុងគ្រួសារ។ ម៉ៅបានរៀបការប្រពន្ធឈ្មោះ កង...

អ៊ុត សុខា៖ ខ្ញុំមានសំណាងមិនស្លាប់រហូតដល់ទៅបីដង ដោយសារខ្ញុំឆ្លាត

ខ្ញុំឈ្មោះ អ៊ុត សុខា ភេទស្រី អាយុ៦៥ ឆ្នាំ រស់នៅភូមិជើងទឹក សង្កាត់ជើងទឹក ក្រុងព្រៃវែង ខេត្តព្រៃវែង។ កាលនៅពីតូចខ្ញុំបានចូលសិក្សារៀនសូត្រ នៅសាលាព្រៃវែងក្រុងត្រឹមថ្នាក់ទី៩។ នៅសម័យខ្មែរក្រហម គ្រួសារខ្ញុំត្រូវបានជម្លៀសទៅភូមិខ្យោកដើម្បីធ្វើស្រែនិងជីកប្រឡាយ។ គ្រួសារខ្ញុំ  ជាគ្រួសារដែលត្រូវចាត់ចូលក្នុងជំពូកប្រជាជនថ្មី ប៉ុន្តែខ្មែរក្រហមមិនបានគាបសង្កត់សមាជិកគ្រួសារខ្ញុំខ្លាំងពេកទេ។ នៅពេលដែលខ្ញុំធ្វើការងារហត់ ខ្ញុំអាចសម្រាកមួយភ្លែតបាន ហើយនៅពេលដែលខ្ញុំឃ្លាន ខ្ញុំអាចគាស់នេះ គាស់នោះ យកមកស្ងោរហូបបាន ប៉ុន្តែក៏ត្រូវលាក់កំបាំងពីគេឯងដែរ។ នៅខែវិច្ឆិកា...

អតីតទាហាន លន់ នល់ ដែលរស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហម

ជីវិតជាទាហាន គឺត្រូវឆ្លងកាត់ការលំបាកនិងការតស៊ូគ្រប់បែបយ៉ាង ការឈឺចាប់ ព្រមទាំងរឿងរ៉ាវដែលកើតមានឡើងចំពោះក្រុមគ្រួសាររបស់ទាហានទាំងនោះនៅក្រោមរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ និងសម័យសង្គ្រាម។ សួន ស៊ុន ភេទប្រុស មានអាយុ ៥៥ឆ្នាំ ជាអតីតទាហាន លន់ នល់ និងបច្ចុប្បន្នជាទាហានប្រចាំការនៅវរការពារព្រំដែន៥០៦។[1] ស៊ុន មានភូមិកំណើតនៅភូមិវត្តកំផែង ឃុំស្វាយប៉ោរ ស្រុកស្វាយប៉ោរ ខេត្តបាត់ដំបង។ តាមរយៈកិច្ចសម្ភាសន៍ ស៊ុន មានប្រពន្ធឈ្មោះ ហ៊ី ឡាង អាយុ៤៩ឆ្នាំមានកូនចំនួន...

អោ ធីម៖ អតីតកងនារីពេទ្យខ្មែរក្រហម

អោ ធីម[1] ភេទស្រី អាយុ៦២ឆ្នាំ មានទីកន្លែងកំណើតនៅក្នុងភូមិរកាអារ ឃុំរកាអារ ស្រុកកងមាស ខេត្ត​​កំពង់ចាម។ បច្ចុប្បន្ន ធីម រស់នៅក្នុងភូមិទួលត្បែង ឃុំត្រពាំងប្រីយ៍ ស្រុកអន្លង់វែង ខេត្ត​ឧត្តរ​មាន​ជ័យ។ ធីម បាន​និយាយថា៖ «ខ្ញុំ​មានបងប្អូនបង្កើតចំនួន៧នាក់ ហើយខ្ញុំជាកូនស្រីពៅនៅក្នុងគ្រួសារ។ កាល​ពីកុមារភាពខ្ញុំរៀនបានត្រឹមថ្នាក់ទី៩ ពីសង្គមចាស់។ នៅជំនាន់នោះ គ្រួសារ​ខ្ញុំ​ប្រកប​មុខ​របរ​ធ្វើ​ស្រែ​ចម្ការ​សម្រាប់ផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពរស់​នៅ​ប្រចាំថ្ងៃ។ ក្រៅ​ពី​ការ​ងារ​ធ្វើ​ស្រែ​ចម្ការ​គ្រួសារ​ខ្ញុំ​ក៏​បាន​ដាំ​ដំណាំ​បន្លែ​មួយ​ចំនួន​​ដូច​​ជា៖​ ត្រកួន សណ្ដែក​គួរ​...

កែវ សាមឿន ៖ ខ្ញុំក្លាយជាស្រ្តីមេម៉ាយចិញ្ចឹមកូនចំនួន៧នាក់បន្ទាប់ពីប្តីខ្ញុំស្លាប់

ខ្ញុំឈ្មោះ កែវ មឿន[1] អាយុ៨១ ឆ្នាំរស់នៅភូមិថ្នាញ ឃុំបាទី ស្រុកចន្រ្ទា ខេត្តស្វាយរៀង។ ខ្ញុំមានប្តីឈ្មោះ វ៉ា កៀន និងមានកូនចំនួន៨នាក់ ក្នុងនោះបានស្លាប់អស់ម្នាក់។ បន្ទាប់ពីប្តីខ្ញុំស្លាប់ ខ្ញុំត្រូវចិញ្ចឹមកូនតូចៗរហូតដល់កូនៗរបស់ខ្ញុំរៀបការអស់ ហើយសព្វថ្ងៃខ្ញុំរស់នៅតែម្នាក់ឯងប៉ុណ្ណោះ។ ខ្ញុំមានឪពុកឈ្មោះ កែវ សេង ស្លាប់ឆ្នាំ១៩៥៣​ និងម្តាយឈ្មោះ សូ ឡុង ស្លាប់នៅឆ្នាំ១៩៦៣។ ខ្ញុំមានបងប្អូនចំនួន៥នាក់​...

ប្រវត្តិភូមិកោះប្រាក់ជាស្រុកកំណើតខ្ញុំ

តាមដំណើររឿងនិយាយតៗគ្នាមកអំពីប្រវតិ្តភូមិកោះប្រាក់ កាលដើមឡើយមានគ្រួសារមួយចូលមករស់នៅលើកោះមួយនេះដំបូងបង្អស់គឺគ្រួសារលោកតាប្រាក់។ កោះមួយនេះបានកកើតឡើងប្រហែលជា២០០ឆ្នាំ។ ដំបូងឡើយមិនទាន់មានរូបរាងជាកោះទេ តែដោយសារតែទឹកទន្លេមេគង្គហូរកាត់ជារៀងរាល់ឆ្នាំ ចាប់ពីរដូវទឹកតម្លើងពីខែកក្តដារហូតខែវិច្ឆិការ បាននាំយកដីល្បាប់ជាច្រើនបណ្តាលឲ្យកកស្ទះដុះជាដី លេចចេញជារូបរាងបង្កើតបានជាកោះតូចមួយ។ អំឡុងពេលជាច្រើនឆ្នាំមកទៀត កោះមួយនេះចាប់ផ្តើមរីកធំឡើងៗរហូតបង្កើតបានផ្ទៃដីធំទូលាយរាប់រយហិចតាតែមិនទាន់មានមនុស្សចូលមករស់នៅទេ។ កោះមួយនេះមានផ្ទៃដីសម្បូរទៅដោយដើមរុក្ខជាតិតូចៗ សម្បូរស្មៅនិងមានទឹកលិចជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ បន្ទាប់មកទៀតប្រជាជនដែលធ្លាប់ធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់ទីនេះបានចាប់អារម្មណ៍មើលឃើញថា កោះមួយនេះពិតជាមានសារសំខាន់ ពីព្រោះផ្ទៃដីធំនិងមានលក្ខណៈអំណោយផល។ ប្រជាជនមានគំនិតចង់ប្រកបមុខរបរកសិកម្មធ្វើជាស្រែចម្ការនិងងាយស្រួលប្រកបមុខរបរនេសាទត្រី ផងក៏នាំគ្នាចូលសាកល្បងធ្វើស្រែចម្ការមុនដំបូងបង្អស់រួមមាន៖ ប្រជាជនភូមិ​គគីរ, ភូមិដូនសរ, ភូមិក្បាលកោះនិង ភូមិចន្លក់ដែលមានលំនៅដ្ឋានមិនឆ្ងាយពីកោះមួយនេះ។ នៅពេលប្រជាជនចូលមកប្រកបរបរកសិកម្មជាលើកដំបូងដាំដុះគ្រប់មុខ រួមមាន៖ ដំណាំ ពោត,...

ភាពជាប់ទាក់ទងគ្នារវាងទំនើបភាវូបនីយកម្ម និងអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ ឬការសម្លាប់រង្គាលក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តមនុស្សជាតិ

សំណេរវិភាគទៅលើទ្រឹស្ដីនៃភាពជាប់ទាក់ទងគ្នារវាងទំនើបភាវូបនីយកម្ម និងអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ ឬការសម្លាប់រង្គាលក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តមនុស្សជាតិនេះត្រូវបានសរសេរឡើងដោយបានផ្អែកទៅលើទ្រឹស្ដីចេញពីស្នាដៃសៀវភៅ ដែលមានចំណងជើងថា «Modernity and the Holocaust» របស់ទស្សនវិទូ គឺលោក Zygmunt Bauman និងទ្រឹស្ដីចេញពីស្នាដៃនិពន្ធ ដែលមានចំណងជើងថា «Savages, Subjects, and Sovereigns: Conjunctions of Modernity, Genocide, and Colonialism» គឺលោកសាស្រ្តាចារ្យបណ្ឌិត...

សេចក្តីរាយការណ៍ពីស្ថានភាពជម្លៀសប្រជាជន ទីតាំងឧក្រិដ្ខកម្មប្រល័យពូជសាសន៍ និងភស្តុតាងនៃការបំផ្លិចបំផ្លាញរបស់ខ្មែរក្រហម នៅក្នុងខេត្តស្វាយរៀង

  ប៉ុន្មានឆ្នាំបន្ទាប់ពីរបបខ្មែរក្រហមដួលរលំទៅ ដំណើរការស្រាវជ្រាវពីឧក្រិដ្ឋកម្មប្រល័យពូជសាសន៍ដែលបានកើតឡើងនៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម ត្រូវបានធ្វើឡើងដោយរដ្ឋាភិបាលនៃរបបសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា នៅគ្រប់ខេត្តក្រុងទាំងអស់។ ខេត្តស្វាយរៀង ជាខេត្តមួយក្នុងចំណោមខេត្តដទៃទៀត ដែលមានភារកិច្ចរាយការណ៍ពីទីតាំងឧក្រិដ្ឋកម្មប្រល័យពូជសាសន៍ដែលបានកើតមាននៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម និងភស្តុតាងនានាដែលបង្ហាញឲ្យឃើញពីការបំផ្លិចបំផ្លាញទ្រព្យសម្បត្តិជាតិ ប្រាប់ទៅគណៈកម្មការស្រាវជ្រាវ។ ឯកសារមួយច្បាប់លេខ D000365 មាន៣៨ទំព័រ តម្កល់នៅក្នុងបណ្ណសារដ្ឋានមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា បានរៀបរាប់ពីសម្តីរបស់ សូរ ទិត ជាអនុប្រធានមន្ទីរឃោសនាការ វប្បធម៌ និងព័ត៌មានខេត្តស្វាយរៀង ក្នុងកិច្ចសម្ភាសមួយជាមួយគណៈប្រតិភូទទួលបន្ទុកកិច្ចការស្រាវជ្រាវពីឧក្រិដ្ឋកម្មប្រល័យពូជសាសន៍ និងការបំផ្លិចបំផ្លាញទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ។ នៅក្នុងកិច្ចសម្ភាសនេះ សូរ ទិត...

ធូ នួន លេខាស្រុកស្វាយរៀង និងជាជំនួយបច្ចេកទេសសេដ្ឋកិច្ចតំបន់២៣ នៃភូមិភាគបូព៌ាត្រូវបានកម្ទេចនៅស-២១ «ទួលស្លែង»

ធូ នួន ហៅ ថុនា ជាកូនច្បងក្នុងគ្រួសារដែលមានបងប្អូនប្រំាបីនាក់ ស្រីប្រាំនាក់ និងប្រុសបីនាក់។ គាត់ត្រូវបានឃាត់ខ្លួនបញ្ជូនមកមន្ទីរសន្តិសុខ-ស២១ ហៅ គុកទួលស្លែង នៅថ្ងៃទី១៩ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៨ នៅពេលនោះគាត់មានអាយុ៥៩ឆ្នាំ កំពុងបម្រើការងារជាជំនួយបច្ចេកទេសសេដ្ឋកិច្ចតំបន់២៣។[1] តំបន់២៣ ជាតំបន់មួយស្ថិតនៅក្នុងចំណោមតំបន់ទាំងប្រាំ នៃភូមិភាភបូព៌ាដែលរួមមាន តំបន់២០ តំបន់២១ តំបន់២២ តំបន់២៣ និងតំបន់២៤)[2]។ ខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៧៨...

ឈ្មោះ សេក ឈឿន ៖ ចូលទៅធ្វើជាចោរព្រៃដើម្បីរត់គេចពីការតាមចាប់យកទៅសម្លាប់

នៅថ្ងៃទី១២ ខែ ០៩ ឆ្នាំ១៩៧៣ ឈឿនបានចូលបដិវត្តន៍នៅក្រសួងនេសាទរបស់ភូមិភាគបូព៌ា​។ នៅខែ​ ៦ ឆ្នាំ១៩៧៨ អង្គការបានប្ដូរ ឈឿន ឲ្យចូលមកសហករណ៍ព្រៃខ្លូតវិញ។ ឈឿន បានចូលមករស់នៅក្នុងសហករណ៍ព្រៃខ្លូត ឃុំស្មោងខាងត្បូង[1] ស្រុកកំចាយមារ ជាមួយមីងឈ្មោះ ង៉ាន់។  ក្រោយមកទៀតឈ្មោះ អូន ដែលជាអនុប្រធានកងផលិត បានសរសេរសំបុត្រឲ្យ ឈឿន ទៅលេងឪពុកម្ដាយជិតមួយខែនៅ ភូមិប្រម៉ាត់ មុនពេលអង្កការហៅទៅធ្វើការ។...

យុទ្ធជន៣១០

នៅឆ្នាំ១៩៧៦ បក្សកុម្មុយនីស្តកម្ពុជាបានបែងចែកកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យទៅជាប្រាំមួយភូមិភាគ ដែលរួមមាន៣២តំបន់។ ភូមិភាគនីមួយៗគឺយកខេត្តពីរឬច្រើនមកបញ្ចូលគ្នា ឬកាត់ស្រុក១ ឬច្រើន ចេញពីខេត្តនេះខ្លះ ឬខេត្តនោះខ្លះមកបញ្ចូលគ្នា។ ភូមិភាគនិងតំបន់ទាំងអស់ សុទ្ធត្រូវបានដាក់កំណត់សម្គាល់ជាលេខ។ ភូមិភាគនីមួយៗចែកជាច្រើនតំបន់ ហើយតំបន់នីមួយៗចែកជាស្រុក ឃុំ និងសហករណ៍។ ជាក់ស្ដែង ភូមិភាគឧត្តរ (ភូមិភាគ៣០៣) ដឹកនាំដោយ កុយ ធួន ហៅ ធុច ពីឆ្នាំ១៩៧០ ទៅដើមឆ្នាំ១៩៧៦។ បន្ទាប់មក...

ព្រះពុទ្ធសាសនាសម្ភារនិយមបដិច្ចសមុប្បាទរបស់កុម្មុយនិស្តខ្មែរក្រហម

ព្រះពុទ្ធសាសនា​ជាសាសនាធំមួយនៅប្រទេស​កម្ពុជា ដែល​អាច​មានវត្ត​មាន​នៅក្នុង​រជ្ជកាល​ហ្វូណន​​​​នៅរវាង​សតវត្សរ៍ទី​៥ និងទី៦​នៃគ្រឹស្តសករាជ។ មានសេចក្តីសន្និដ្ឋាន​មួយបាន​រកឃើញថា ចំនួន​អ្នក​កាន់ព្រះពុទ្ធសាសនា​មានរហូត​ដល់​៩៥% នៅឆ្នាំ១៧០០។ ឥទ្ធិពលនេះ​នៅតែ​បន្តមានជាបន្តបន្ទាប់ ប៉ុន្តែ​បាន​ថមថយ​បន្តិចវិញនៅរវាង​​សតវត្សរ៍ទី៧ដល់ទី៨ និងទី១០ដល់​១១[1]។  ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ ព្រះបាទព្រះនរោ​ត្តម សីហនុ បាន​គ្រប់គ្រង​ប្រទេស​ដែល​មានការ​គោរពព្រះពុទ្ធសាសនា ដែលត្រូវ​បាន​គិតថា ដូចគ្នា​ទៅនឹង​ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧បានធ្វើ​ឲ្យ​ព្រះពុទ្ធសាសនា​រីកចម្រើនឡើងវិញ​នៅ​រវាង​ឆ្នាំ ១៩៥៣ ដល់ ១៩៧០។ អ្វីៗត្រូវ​បាន​ប្រែប្រួល​ជាខ្លាំង​ដោយ​សារតែឥទ្ធិពល​នៃ​ជម្លោះរបស់ប្រទេស​មហាអំណាច​ដែលធ្វើឲ្យ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ធ្លាក់​ចូល​ក្នុង​សង្រ្គាមស៊ីវិល​នៅរវាងឆ្នាំ​១៩៧០ ដល់​ឆ្នាំ ១៩៧៥។ ខ្មែរក្រហម​ជាអ្នក​ឈ្នះសង្រ្គាមស៊ីវិលនេះ និង​បាន​បង្កើត​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ដែលបានគ្រប់គ្រងប្រទេស​នៅថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា...

ព្រាប សារី ចូលធ្វើបដិវត្តន៍ដោយសារប្រទេសមានសង្គ្រាម

ក្នុងឆ្នាំ១៩៧០ ព្រាប សារី បានចូលធ្វើបដិវត្តន៍ជាមួយរបបខ្មែរក្រហម និងបានស្ម័គ្រចិត្ដឃោសនា អំពីមាគ៌ាបក្សដោយធ្វើចលនាដើម្បីឲ្យយុវជនយុវនារីចេះស្រឡាញ់បដិវត្ដន៍។ មូលហេតុដែលគាត់គាំទ្របដិវត្តន៍មកពីយល់ឃើញផ្ទាល់ខ្លួនថា ទី១-កម្មសិទ្ធិសមូហភាពល្អជាងឯកជន ទី២-មានកំហឹងឈឺចាប់ចំពោះប្រទេសជិតខាងដែលចង់វាតទីលេបយកទឹកដី ទី៣-ប្រទេសមានសង្គ្រាម និងការទម្លាក់គ្រាប់បែកធ្វើឲ្យប្រជាជនស្លាប់ និងរងរបួស​។[1] តាមរយៈវគ្គអប់រំអង្គការបានបង្រៀនគាត់ថា បដិវត្តន៍គឺមានន័យថាធ្វើដើម្បីឆ្ពោះទៅមុខនិងរីកចម្រើនលឿន ខុសពីអ្វីដែលកំពុងមាននាពេលបច្ចុប្បន្ន។ ក្នុងរបបខ្មែរក្រហមគាត់ជាកងចល័តនារីភូមិដែលធ្វើការនៅតំបន់ប្រសូត ក្នុងខេត្តស្វាយរៀង​។ ក្រោយមកគាត់ត្រូវបានផ្លាស់ទៅធ្វើជាកម្មករចម្ការអំពៅស្ថិតនៅស្រុកត្បូងឃ្មុំ ខេត្តកំពង់ចាម នៅទីនោះ​គាត់ក៏ធ្លាប់ជួប សោ ភឹម លេខាភូមិភាគបូព៌ាដែលចុះទៅមើលការខុសត្រូវនៅចំការនោះ។ បន្ទាប់មកគាត់ត្រូវបានផ្លាស់ទៅភ្នំពេញធ្វើការនៅរោងចក្រតម្បាញក្រណាត់នៅទួលគោក និងមន្ទីរពេទ្យកុមារ​ក្បែរស្ថានទូតបារាំង...

ធ្វើទារុណកម្មវាយនិងខ្សែតី ព្រោះងើបមកធ្វើការមិនទាន់

របបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ (១៩៧៥-១៩៧៩) គ្មានតុលាការសម្រាប់បំពេញតួនាទីក្នុងការផ្ដល់យុត្តិធម៌ដល់ប្រជាជនដែលត្រូវបានចាត់ទុកថាមានទោស និងជាខ្មាំងដែលមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនោះឡើយ គឺមានតែប្រព័ន្ធសន្តិសុខ ដើម្បីឃុំឃាំងធ្វើទារុណកម្មសួរចម្លើយ និងសម្លាប់ចោលតែម្តង[1]។ ការរស់នៅត្រូវគោរពតាមបញ្ជារបស់អង្គការខ្មែរក្រហម។ ខ្មែរក្រហមមិនឱ្យប្រជាជនហូបចុកបានគ្រប់គ្រាន់ និងធ្វើការងារពលកម្មហួសកម្លាំង។ អ្វីដែលខ្ញុំចងចាំមិនភ្លេចនោះ គឺមានថ្ងៃមួយខ្ញុំត្រូវខ្មែរក្រហមបង្ខំឱ្យសែងដីរហូតទាល់ដល់ម៉ោង៩យប់ ទើបបានត្រឡប់មកផ្ទះដេក។ ប្រធានកងចល័តឈ្មោះទិ ចាត់តាំងសមមិត្តម្នាក់ឱ្យមកតាមខ្ញុំដល់ផ្ទះ បន្ទាប់មកធ្វើទារុណកម្មវាយនឹងខ្សែតីមកលើរូបខ្ញុំ។ ១. កាលពីកុមារភាព ខ្ញុំឈ្មោះ សួង ខ្មៅ ជនជាតិដើមភាគតិចស្ទៀង ភេទស្រី អាយុ ៦៧ឆ្នាំ...

យុទ្ធជន៣១០

នៅឆ្នាំ១៩៧៦ បក្សកុម្មុយនីស្តកម្ពុជាបានបែងចែកកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យទៅជាប្រាំមួយភូមិភាគ ដែលរួមមាន៣២តំបន់។ ភូមិភាគនីមួយៗគឺយកខេត្តពីរឬច្រើនមកបញ្ចូលគ្នា ឬកាត់ស្រុក១ ឬច្រើន ចេញពីខេត្តនេះខ្លះ ឬខេត្តនោះខ្លះមកបញ្ចូលគ្នា។ ភូមិភាគនិងតំបន់ទាំងអស់ សុទ្ធត្រូវបានដាក់កំណត់សម្គាល់ជាលេខ។ ភូមិភាគនីមួយៗចែកជាច្រើនតំបន់ ហើយតំបន់នីមួយៗចែកជាស្រុក ឃុំ និងសហករណ៍។ ជាក់ស្ដែង ភូមិភាគឧត្តរ (ភូមិភាគ៣០៣) ដឹកនាំដោយ កុយ ធួន ហៅ ធុច ពីឆ្នាំ១៩៧០ ទៅដើមឆ្នាំ១៩៧៦។ បន្ទាប់មក...

អ៊ុន អៀង៖ ខ្មែរក្រហមមានកម្លាំងនិងស្មារតីនៅលើសមរភូមិ

អ៊ុន អៀង ភេទប្រុស អាយុ៧២ឆ្នាំ មានទីកន្លែងកំណើតនៅភូមិថ្មី ឃុំក្រយា ស្រុកស្ទោង ខេត្តកំពង់ធំ។ បច្ចុប្បន្ន អៀង រស់នៅក្នុងភូមិទឹកជុំ ឃុំត្រពាំងប្រីយ៍ ស្រុកអន្លង់វែង ខេត្តឧត្តរមានជ័យ។ អៀង និយាយថា៖ «ខ្ញុំមានបងប្អូនបង្កើត​ចំនួន៤នាក់ ហើយខ្ញុំជាកូនទីពីរនៅក្នុងគ្រួសារ។ កាល​ពីវ័យ​កុមារ​ ខ្ញុំរៀនបានត្រឹមថ្នាក់ទី៩។​ ​ខ្ញុំ​បាន​ឈប់​រៀនដោយ​សារ​ជីវភាព​គ្រួសារ​មាន​ការ​ខ្វះ​ខាត​។ ខ្ញុំ​ក៏​​បាន​​​បួស​ជា​ព្រះ​សង្ឃ​ដើម្បី​បាន​បន្ត​ការ​សិក្សា​នៅ​ក្នុង​វត្ត​មួយ នៅ​ក្នុង​ឃុំ​ក្រយា​។ ជីវភាពរស់​នៅ​របស់​ប្រជាជន​​​ភាគ​ច្រើននៅ​ក្នុងភូមិ ​មាន​ជីវភាព​ខ្សត់​ខ្សោយ​ខ្លាំង​។...

ព្រាប សារី ចូលធ្វើបដិវត្តន៍ដោយសារប្រទេសមានសង្គ្រាម

ក្នុងឆ្នាំ១៩៧០ ព្រាប សារី បានចូលធ្វើបដិវត្តន៍ជាមួយរបបខ្មែរក្រហម និងបានស្ម័គ្រចិត្ដឃោសនា អំពីមាគ៌ាបក្សដោយធ្វើចលនាដើម្បីឲ្យយុវជនយុវនារីចេះស្រឡាញ់បដិវត្ដន៍។ មូលហេតុដែលគាត់គាំទ្របដិវត្តន៍មកពីយល់ឃើញផ្ទាល់ខ្លួនថា ទី១-កម្មសិទ្ធិសមូហភាពល្អជាងឯកជន ទី២-មានកំហឹងឈឺចាប់ចំពោះប្រទេសជិតខាងដែលចង់វាតទីលេបយកទឹកដី ទី៣-ប្រទេសមានសង្គ្រាម និងការទម្លាក់គ្រាប់បែកធ្វើឲ្យប្រជាជនស្លាប់ និងរបួស​។[1] តាមរយៈវគ្គអប់រំអង្គការបានបង្រៀនគាត់ថា បដិវត្តន៍គឺមានន័យថាធ្វើដើម្បីឆ្ពោះទៅមុខនិងរីកចម្រើនលឿន ខុសពីអ្វីដែលកំពុងមាននាពេលបច្ចុប្បន្ន។ ក្នុងរបបខ្មែរក្រហមគាត់ជាកងចល័តនារីភូមិដែលធ្វើការនៅតំបន់ប្រសូត ក្នុងខេត្តស្វាយរៀង​។ ក្រោយមកគាត់ត្រូវបានផ្លាស់ទៅធ្វើជាកម្មករចម្ការអំពៅស្ថិតនៅស្រុកត្បូងឃ្មុំ ខេត្តកំពង់ចាម នៅទីនោះ​គាត់ក៏ធ្លាប់ជួប សោ ភឹម លេខាភូមិភាគបូព៌ាដែលចុះទៅមើលការខុសត្រូវនៅចំការនោះ។ បន្ទាប់គាត់ត្រូវបានផ្លាស់ទៅភ្នំពេញធ្វើការនៅរោងចក្រតម្បាញក្រណាត់នៅទួលគោក និងមន្ទីរពេទ្យកុមារ​ក្បែរស្ថានទូតបារាំង...

ប្រវត្តិសាស្ត្រ និងសារសំខាន់នៃការសិក្សាពីប្រវត្តិសាស្ត្រ

នៅចុងខែតុលា ឆ្នាំ២០២៤ មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា បានទទួលសំណើពីសាស្ត្រាចារ្យបង្រៀននៅសាកលវិទ្យាល័យជាតិគ្រប់គ្រង ស្ថិតនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ស្នើសុំឲ្យអ្នកជំនាញខាងប្រវត្តិសាស្ត្រ  កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យមកពីមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា ធ្វើបទបង្ហាញពីមាតិកាប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរក្រហម ជាមួយនិស្សិតឆ្នាំទី៤ដែលគាត់កំពុងបង្រៀនសព្វថ្ងៃ។ លោកស្រីសាស្ត្រាចារ្យ បានលើកឡើងថា និស្សិតភាគច្រើនដែលកំពុងសិក្សាជាមួយគាត់លើមុខវិជ្ជា «វិទ្យាសាស្ត្រស្រាវជ្រាវ» មិនមានចំណេះដឹងពីប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរក្រហមច្រើនឡើយ។ នៅដើមខែវិច្ឆិកាឆ្នំាដដែល មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា បានបញ្ជូនខ្ញុំឲ្យទទួលបន្ទុកកិច្ចការនេះ។ ខ្ញុំបានធ្វើដំណើរទៅកាន់ថ្នាក់រៀនរបស់លោកស្រីសាស្ត្រាចារ្យ ដើម្បីផ្តល់នូវការធ្វើបទបង្ហាញពីប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ។ ខ្ញុំត្រូវបានទទួលស្វាគមន៍ពីលោកស្រីសាស្ត្រចារ្យ និងនិស្សិតនៅក្នុងថ្នាក់ទាំងអស់។ បន្ទាប់ពីលោកស្រីសាស្ត្រចារ្យបានណែនាំនិស្សិតឲ្យស្គាល់ខ្ញុំរួចមក លោកស្រីបានស្នើសុំឲ្យខ្ញុំពន្យល់បន្ថែមពីអត្ថន័យនៃពាក្យ «ប្រវត្តិសាស្ត្រ» និង...

សេក ឈឿន៖ ធ្វើជាចោរព្រៃនៅស្រុកកំចាយមារ តំបន់២០

នៅថ្ងៃទី១២ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៧៣ ឈឿនបានចូលបដិវត្តន៍នៅក្រសួងនេសាទរបស់ភូមិភាគបូព៌ា​។ រហូតដល់ខែ​មិថុនា ឆ្នាំ១៩៧៨ អង្គការប្ដូរឲ្យ ឈឿន ចូលមកសហករណ៍ព្រៃខ្លូតវិញ។ ឈឿន បានចូលមករស់នៅក្នុងសហករណ៍ព្រៃខ្លូត ឃុំស្មោងខាងត្បូង[1] ស្រុកកំចាយមារ ជាមួយមីងឈ្មោះ ង៉ាន់។  ក្រោយមកទៀត ឈ្មោះ អូន ដែលជាអនុប្រធានកងផលិត បានសរសេរសំបុត្រឲ្យ ឈឿន ទៅលេងឪពុកម្ដាយជិតមួយខែនៅភូមិប្រម៉ាត់ មុនពេលអង្គការហៅទៅធ្វើការ។ ពេលត្រឡប់មកវិញ អូន...

ពីកុមារម្នាក់ក្លាយជាយោធាខ្មែរក្រហមនៅតំបន់ភូមិភាគពិសេស

មុនពេលមានដែលមានរដ្ឋប្រហារនៅទីក្រុងភ្នំពេញនៅថ្ងៃទី១៨ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៧០  គី ស៊ាំងហេង[1] ហៅ ហេង មានអាយុ៨ឆ្នាំ។ នៅពេលដែល ហេង កំពុងសិក្សាថ្នាក់ទី៧ នៅឯសាលាបឋមសិក្សារំលក ឃុំបាស្រែ ស្រុកព្រៃកប្បាស ខេត្តតាកែវ ជាឆ្នាំដែលស្ថានភាពនយោបាយនិងសង្គ្រាមស៊ីវិលកាន់តែអាក្រក់ឡើង។ យោធាខ្មែរក្រហមចាប់ផ្តើមធ្វើការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលដែលដឹកនាំដោយ លន់ នល់ នៅទូទាំងប្រទេស។ មិនយូរប៉ុន្មានអនាគតរបស់ ហេង និងប្រជាជនទូទៅ ត្រូវបានកែប្រែ និងរស់នៅក្រោមឥទ្ធិពលនិងផលវិបាកនៃសង្គ្រាមជាង៣ទសវត្សរ៍។[2]...

ការបំបៅដោះដោយទឹកដោះម្តាយ និងផលប៉ះពាល់ដល់កុមារក្រោយរបបខ្មែរក្រហម

ការបំបៅដោះកូនដោយទឹកដោះ គឺជាការផ្តល់នូវអាហាររូបត្ថម្ភដ៏ល្អបំផុតដល់ទារកដែលទើបតែកើតរហូតដល់អាយុ ៦ខែ ដើម្បីឲ្យទារកមានការលូតលាស់ល្អ មានប្រាជ្ញាវាងវៃ និងមានសុខភាពល្អ។ តាមរយៈបណ្ឌិតសភាកុមារអាមេរិក (American Academy of Pediatrics) បានឲ្យដឹងថា ទឹកដោះម្តាយសម្បូរទៅដោយ ប្រូតេអ៊ីន សារជាតិឡាក់តូស និងសារធាតុខ្លាញ់ ដែលងាយស្រួលដល់ការរំលាយសម្រាប់ប្រព័ន្ធរំលាយអាហាររបស់កុមារដែលទើបនឹងកើត។ បន្ថែមលើនេះទឹកដោះម្តាយក៏មានសារធាតុចិញ្ចឹមដែលរក្សាក្នុងសីតុណ្ហភាពល្អត្រឹមត្រូវ និងជួយបង្កើតប្រព័ន្ធភាពស៊ាំដល់ទារក ដែលអាចជួយទប់ស្កាត់ការឆ្លងជំងឺជាច្រើន ជាពិសេសជំងឺរាក និងជំងឺផ្លូវដង្ហើមលើកុមារនិងទារក។[1] មិនតែប៉ុណ្ណោះ ម្តាយដែលបានបំបៅដោះកូន ក៏បានទទួលផលប្រយោជន៍យ៉ាងច្រើនដូចជា...

ហង្ស គង់៖ ខ្ញុំរងរបួសចំក្បាលធ្ងន់ធ្ងរ

ហង្ស គង់ ភេទប្រុស អាយុ៧៨ឆ្នាំ មានទីកន្លែងកំណើតនៅភូមិបឹងជុំ ឃុំបាគង ស្រុកបាគង ខេត្តសៀមរាប។ បច្ចុប្បន្ន គង់ ​រស់នៅក្នុងស្រុកអន្លង់វែង ខេត្តឧត្តរមានជ័យ។ គង់ និយាយថា៖ «ខ្ញុំបាន​ក្លាយ​ខ្លួនជាជនពិការដោយសារ​តែសង្គ្រាមនៅចន្លោះ​ឆ្នាំ១៩៧០ដល់​១៩៩៨។ ខ្ញុំបានចូលបម្រើ​ក្នុង​ជួរកងទ័ពខ្មែរក្រហម ដើម្បី​ការពារទឹកដី និងទាមទារអំណាចជូន សម្ដេច​ព្រះ នរោត្ដម សីហនុ​។ ខ្ញុំបានតស៊ូ​ជម្នះជាមួយ​ការងារនេះរហូតដល់​បាត់បង់ឪពុក​ម្ដាយ និង​បង​ប្អូន​ជាទីស្រឡាញ់​។ រាងកាយរបស់ខ្ញុំ​ទទួលរងនូវ​ពិការភាពដូចជា ផុងលលាដ៍ក្បាល...

សកម្មភាពបំផ្លាញទ្រព្យសម្បត្តិដែលមានតម្លៃ

ឯកសារចម្លើយសារភាពសរសេរដោយដៃចំនួន១៤ទំព័រ គឺជារបស់​ សុំ សាមឿន ហៅ រំ  ដែលជា​អតីតព្រះសង្ឃ មុនអង្គការចាប់ខ្លួន ​ជាយុវជនអនុសេនាធំ៣ អនុសេនាតូច៣១ ​វរធំ៣ និងជាអ្នកមើលការខុសត្រូវកម្មករនៅផែកំពង់សោម។​ ចម្លើយសារភាពនៅក្នុងឯកសារនេះ (J000៣៨) ​បង្ហាញថា សកម្មភាព ឈ្មោះ សុំ សាមឿន ហៅ រំ បានចូលបម្រើ​ក្នុងជួរបដិវត្តដែលទទួលផែនការពីឈ្មោះ វុធ និងភីន ជាភ្នាក់ងារ...

ការនិយាយរឿងប្រវត្តិសាស្រ្តប្រាប់ដល់មនុស្សជំនាន់ក្រោយ

នៅពេលដែលប្រទេសជាតិមានការរីកចម្រើនស៊ីវិល័យ, អាហារហូបចុកគ្រប់គ្រាន់, សិទ្ធិសេរីភាពពេញលេញ មនុស្សជំនាន់ក្រោយមួយចំនួនមិនបានចាប់អារម្មណ៍រឿងប្រវត្តិសាស្រ្តទេ។ លុះត្រាតែមនុស្សជំនាន់ក្រោយយកចិត្តទុកដាក់សិក្សាស្រាវជ្រាវរៀនសូត្រពីប្រវត្តិសាស្រ្ត និងមានមនុស្សដែលធ្លាប់បានឆ្លងកាត់របបអតីតកាលខ្មែរក្រហមមកនិយាយប្រាប់តៗគ្នាដល់មនុស្សជំនាន់ក្រោយឲ្យបានដឹងពីទុក្ខលំបាកអំពើហឹង្សានានាដែលបានជួបប្រទះកន្លងមកនិងជួយធ្វើការអប់រំប្រាប់កូនចៅឲ្យដឹងពីរបបអតីតកាលដ៏ជូរចត់ទាំងនេះ ការយល់ដឹងពីអតីតកាល ទើបយើងទាំងអស់គ្នាអាចទប់ស្កាត់រាល់អំពើឃោរឃៅនាពេលអនាគត។ នៅពេលនេះ លោកយាយឈ្មោះ ពៅ សព្វថ្ងៃមានអាយុ៧៩ឆ្នាំ។ លោកយាយ មានឪពុកម្តាយនិងមានបងប្អូនបង្កើតចំនួន៥នាក់។ កាលពីកុមាររភាព លោកយាយពៅមិនបានសិក្សារៀនសូត្រទេ។ នៅពេលធំពេញវ័យ ឪពុកម្តាយបានរៀបចំទុកដាក់ឲ្យមានប្តីរហូតបានទទួលកូនស្រីចំនួនពីរនាក់ រស់នៅភូមិត្រពាំងកក់ ឃុំពោធិ៍អង្រ្កង ស្រុកបសេដ្ឋ ខេត្តកំពង់ស្ពឺ។ លោកយាយ មានការពេញចិត្តចំពោះចៅៗជានិសិ្សតស្ម័គ្រចិត្តរបស់មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា ដែលបានមកដល់ផ្ទះយាយហើយចង់ដឹងរឿងរ៉ាវប្រវត្តិសាស្រ្តខ្មែក្រហម...

ឈឹម ហ៊ីន អំឡុងពេលខ្មែរក្រហមជម្លៀសទៅកាន់ខេត្តពោធិ៍សាត់

បន្ទាប់ពីខ្មែរក្រហមឡើងគ្រប់គ្រងអំណាច ខ្មែរក្រហមបានជម្លៀសប្រជាជននៅទូទាំងប្រទេសចេញពីផ្ទះសម្បែងឱ្យទៅកាន់ទីជនបទដាច់ស្រយាល និងតំបន់ផ្សេងក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដើម្បីធ្វើការងារពលកម្មធ្ងន់ធ្ងរ ក្នុងនោះក៏មានក្រុមគ្រួសារ ឈឹម ហ៊ីន[1] ដែរ។ ឈឹម ហ៊ីន បានរៀបរាប់អំពីប្រវត្តិ និងរឿងរ៉ាវដែលបានកើតឡើងនៅក្នុងភូមិកំណើត រហូតដល់ខ្មែរក្រហមជម្លៀសគាត់ទៅរស់នៅក្នុងខេត្តពោធិ៍ បណ្តាលឱ្យសមាជិកគ្រួសាររបស់គាត់ស្លាប់ដូចខាងក្រោម៖ ខ្ញុំឈ្មោះ ឈឹម ហ៊ីន អាយុ៦៧ឆ្នាំ កើតនៅភូមិដូង (បច្ចុប្បន្ន ភូមិបាវិតលើ) សង្កាត់បាវិត ស្រុកចន្រ្ទា ខេត្តស្វាយរៀង។ ខ្ញុំមានឪពុកឈ្មោះ ឈឹម...

សេត កាលខាន់ ជនជាតិអារ៉ាប់៖ “អ្នកទោសទួលស្លែង”

បញ្ជីរាយនាមជនរងគ្រោះផ្នែកស្រាវជ្រាវឧក្រិដ្ឋកម្មប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុលពត-អៀង សារី នៅទួលស្លែង បានបញ្ជាក់ថាឈ្មោះ សេត កាល់ខាន់ និងម្ដាយឈ្មោះ សាលីម៉ា ស្ថិតក្នុងតំបន់២៥ គឺជាជនជាតិអារ៉ាប់ មានមុខរបរចិញ្ចឹមគោ ពិតជាត្រូវបានអង្គការដោះលែងនៅថ្ងៃទី១១ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៦។[1] នៅថ្ងៃទី២៧ ខែសីហា ឆ្នាំ២០០៨ មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា បានជួបសម្ភាសឈ្មោះ សេត កាលខាន់។[2] ប្រវត្តិរឿងរ៉ាវរបស់ សេត កាលខាន់...

ចាន់ សូត៖ ខ្មែរក្រហមសម្លាប់ឪពុកខ្ញុំ

ចាន់ សូត ភេទប្រុស អាយុ៦៣ឆ្នាំ មានទីកន្លែងកំណើតនៅភូមិតំបែរ ឃុំត្រពាំងឫស្សី ឃុំ​គោក​ ខេត្ត​កំពង់​ចាម (បច្ចុប្បន្នខេត្ដត្បូងឃ្មុំ)។ បច្ចុប្បន្ន សូត រស់នៅក្នុងភូមិទឹកជុំ ឃុំត្រពាំងប្រិ៍យ ស្រុក​អន្លង់​វែង ខេត្ត​ឧត្តរ​មានជ័យ។ សូត បាននិយាយថា៖ «ខ្ញុំគឺជាកូនទី៣ក្នុងចំណោម​បងប្អូនចំនួន១២នាក់ (ប្រុស​៥នាក់ និងស្រី៧នាក់) នៃ​​​​គ្រួសារកសិករ​។ ខ្ញុំមិនបានរៀនសូត្រទេ កាលពីកុមារភាព ដោយ​សារតែ​កត្តា​ជីវភាព​ខ្វះខាតនិងសង្គ្រាម។ ​នៅខែមីនា...

កងចល័តនារីខ្មែរក្រហម នៅទំនប់តំបន់៤១

ប៊ួន ឈុនឡោម គឺជាអតីតកងចល័តនារីខ្មែរក្រហមនៅការដ្ឋានទំនប់តំបន់៤១ ស្ថិតស្រុកជើងព្រៃ និងមានទីកន្លែងកំណើតនៅភូមិចំការសាមសិប ឃុំគគរ ស្រុកកំពង់សៀម។ ឈុនឡោម កើតនៅក្នុងគ្រួសារកសិករ និងមានបងប្អូនបុ្រសស្រីទាំងអស់ចំនួន៦នាក់ (ស្រី៥នាក់)។ បន្ទាប់ពីមានរដ្ឋប្រហារទម្លាក់សម្ដេច សីហនុ ចេញពីអំណាចនៅថ្ងៃទី១៨ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៧០ ឈុនឡោម បានឃើញសភាពការមិនល្អ ពីព្រោះមានអ្នកភូមិជាច្រើនចូលរួមបាតុកម្មនៅទីរួមខេត្តកំពង់ចាម។ ទាហាន លន់ នល់ បានធ្វើការបង្រ្កាបរហូតដល់មានការផ្ទុះអាវុធប្រឆាំងនឹងអ្នកចូលរួមធ្វើបាតុកម្ម។ បាតុកម្មបន្តអស់បន្លាយរយៈពេលមួយសប្តាហ៍។ នៅពេលនោះ...

ការចងចាំអំពីទឹកជំនន់លិចភូមិឆ្នាំ១៩៧៨ នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម

ហុក ណៃវេង រស់នៅភូមិទី៨ ឃុំកោះសូទិន ស្រុកកោះសូទិន ខេត្តកំពង់ចាម។ ណៃវេង ខ្ញុំរៀបការប្ដីឈ្មោះ អាន រី និងមានកូនសរុបចំនួន៥នាក់។ ណៃវេង រៀននៅសាលាបឋមសិក្សាវត្តចុងកោះរហូតដល់ថ្នាក់ទី១០ចាស់។ ដោយសារតែមានជីវិតក្រីក្រ ណៃវេង ឈប់រៀននិងជួយការងារឪពុកម្ដាយនៅផ្ទះ។ បន្ទាប់ពីមានរដ្ឋប្រហារលន់ នល់នៅឆ្នាំ១៩៧០ បាតុកម្មបានផ្ទុះឡើងដោយមានការចូលរួមរបស់អ្នកភូមិ។ នៅឆ្នាំ១៩៧១ និងឆ្នាំ១៩៧២ សង្រ្គាមរវាងទាហានលន់ នល់ និងកងទ័ពរំដោះខ្មែរក្រហមបានចាប់ផ្ដើម។ នៅពេលនោះ...

កងនេសាទខ្មែរក្រហម

លឹម អេង អាយុ៧៧ឆ្នាំ រស់នៅក្នុងភូមិទី៩ ឃុំកោះសូទិន ស្រុកកោះសូទិន ខេត្តកំពង់ចាម។ លឹម អេង រៀបការប្រពន្ធឈ្មោះ សេត ឡាង និងមានកូនចំនួន៦នាក់។ អេង កើតនៅភូមិទី៩ ឃុំកោះសូទិន ស្រុកកោះសូទិន នេះតែម្ដង។ លឹម អេង គឺជាកូនច្បងក្នុងចំណោមបងប្អូនប្រុសស្រីសរុបចំនួន៥នាក់។  នៅវ័យកុមារ អេង ចូលរៀននៅសាលាបឋមសិក្សាវត្តចុងកោះសូទិន និងបន្តការសិក្សានៅទីរួមខេត្តកំពង់ចាម។...

ពយ អ៊ូច៖ រឿងរ៉ាវដែលចងចាំមិនអាចបំភ្លេចបាននៅរបបខ្មែរក្រហម

ខ្ញុំឈ្មោះ ពយ អ៊ូច ភេទប្រុស សព្វថ្ងៃនេះ មានអាយុ ៦៥ឆ្នាំ។ ខ្ញុំកើតក្នុងឆ្នាំ១៩៥៩ នៅក្នុងភូមិព្រៃស្បូវ ឃុំមានជ័យ ស្រុកឈូក ខេត្តកំពត។ ខ្ញុំបានមករស់នៅក្នុងភូមិបាក់នឹម ឃុំច្រេស ស្រុកជុំគិរី ខេត្តកំពត នៅឆ្នាំ១៩៩៧។ ក្រោយពីមានរដ្ឋប្រហារទម្លាក់ សម្តេចព្រះបាទ នរោត្តម សីហនុ នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៧០  របប លន់ នល់...

អតីតនារីពេទ្យប្រចាំតំបន់ក្រចេះ (៥០៥)

នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម (១៩៧៥ -១៩៧៩) គឹម ឡៃ[1] គឺជានារីពេទ្យប្រចាំតំបន់ក្រចេះ​(៥០៥)។ គឹម ឡៃ មានតួនាទីជាអ្នកពិនិត្យជំងឺផ្នែកទូទៅ និងជាឆ្មបសម្រាលកូនជូនប្រជាជននាសម័យនោះ។  គឹម ឡៃ បានរៀបរាប់អំពីរឿងរ៉ាវដែលខ្លួនធ្លាប់បានឆ្លងកាត់ នឹងបទពិសោធន៍ជានារីពេទ្យដូចតទៅ។ គឹម ឡៃ ភេទស្រី អាយុ៦៦ឆ្នាំ ប្រកបរបរធ្វើចម្ការ មានស្រុកកំណើតស្ថិតនៅក្នុងភូមិថ្មគ្រែ ឃុំថ្មគ្រែ ស្រុកក្រចេះ ខេត្តក្រចេះ បច្ចុប្បន្ននេះ ឡៃ...

រឿងរ៉ាវរបស់អ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហមឈ្មោះ ឱក ស្រី

ខ្ញុំឈ្មោះ ឱក ស្រី[1] ភេទស្រី មានអាយុ៦៦ឆ្នាំ រស់នៅភូមិជើងទឹក សង្កាត់ជើងទឹក ក្រុងព្រៃវែង ខេត្តព្រៃវែង។ ខ្ញុំកើតនៅរាជធានីភ្នំពេញ។ ខ្ញុំមានឪពុកឈ្មោះ យា ឱក និងម្តាយឈ្មោះ កែវ សំអាង។ ឪពុកខ្ញុំធ្វើការនៅសង្កាត់លេខ៥ ក្រោយរោងកុនបូកគោ រាជធានីភ្នំពេញ។ ខ្ញុំ គឺជាកូនទោលនៅក្នុងគ្រួសារ។ កាលនៅវ័យកុមារ ខ្ញុំបានចូលសិក្សារៀនសូត្រនៅសាលាព្រះកែវមរកតត្រឹមថ្នាក់ទី៧ នៃសង្កាត់ទួលទំពូង។ រហូតដល់ខែមេសា...

ព្រំ ណៃ៖ ឪពុកនិងជីតាត្រូវបានខ្មែរក្រហមវាយសម្លាប់យ៉ាងព្រៃផ្សៃ

ព្រំ ណៃ[1] បានត្រឹមតែអាណិតឪពុក ដែលត្រូវបានខ្មែរក្រហមវាយសម្លាប់ដោយសារគាត់ជាអ្នកមានចំណេះចេះដឹងក្នុងរបប លន់​ នល់។ ចំណែក ឯជីតាត្រូវបានខ្មែរក្រហមវាយធ្វើបាប និងបង្ខំឲ្យស៊ីស្លឹកអំពៅរហូតដល់ស្លាប់។ នេះជារឿងរ៉ាវដែល ណៃ បានចងចាំនិងមិនអាចបំភ្លេចបានក្នុងរបបខ្មែរក្រហម។ ព្រំ ណៃ ភេទស្រី អាយុ៦៤ឆ្នាំ មានមុខរបរធ្វើស្រែចម្ការ។ បច្ចុប្បន្នរស់នៅភូមិស្ទឹងថ្មី ឃុំប្រម៉ោយ ស្រុកវាលវែង ខេត្តពោធិ៍សាត់។ ណៃ មានស្រុកកំណើតនៅភូមិប្រាំង ឃុំដងពែង ស្រុកស្រែអំបិល...

ការបែងចែកក្រុមប្រជាជនក្នុងរបបខ្មែរក្រហម

គា ស៊ត អាយុ៧២ឆ្នាំ រស់ភូមិរអាងលើ ឃុំរអាង ស្រុកកំពង់សៀម ខេត្តកំពង់ចាម។ ស៊ត គឺជាកូនទី២ក្នុងចំណោមបងប្អូនប្រុសស្រីទាំងអស់ចំនួន៩នាក់។ នៅវ័យកុមារ ស៊ត ចូលរៀននៅសាលាបឋមសិក្សាគៀនជ្រៃ ប៉ុន្តែឈប់រៀនត្រឹមថ្នាក់ទី៥ចាស់ ដើម្បីមកជួយការងារស្រែចម្ការជាមួយឪពុកម្ដាយវិញ។ នៅឆ្នាំ១៩៦៤ ស៊ត បួសជាព្រះសង្ឃនៅវត្តគៀនជ្រៃ ហើយប៉ុន្មានខែក្រោយមក ក៏លាចាកសិក្ខាបទដើម្បីព្យាបាលជំងឺ។ នៅពេលនោះ ស៊ត មានអាយុ១៦ឆ្នាំ។ នៅឆ្នាំ១៩៦៩ ស៊ត រៀបការប្រពន្ធ...

អនុប្រធាននារីស្រែអំបិលក្លាយជាលេខាស្រុកសំឡូត

ណុប ងឹម ភេទស្រី អាយុ៧៤ឆ្នាំ[1] មានមុខរបរធ្វើចម្ការ និងសព្វថ្ងៃរស់នៅក្នុងភូមិដីក្រហម ឃុំអន្លង់រាប ស្រុកវាលវែង ខេត្តពោធិ៍សាត់។ ងឹម មានស្រុកកំណើតនៅឃុំត្រពាំងធំ ស្រុកត្រាំកក់ ខេត្តតាកែវ។ មានឪពុកឈ្មោះ ណុប យី (ស្លាប់) និងម្ដាយឈ្មោះ ប្រាក់ ង៉ែត (ស្លាប់)។ ងឹម មានបងប្អូនបង្កើតចំនួន៨នាក់ (ស្រី៤នាក់) ងឹម...

រឿងរបស់អ្នករស់រានពីសម័យខ្មែរក្រហមឈ្មោះ ស្រូវ ភ្លើង

ខ្ញុំមានឈ្មោះ ស្រូវ ភ្លើង មានអាយុ៦៤ឆ្នាំ រស់នៅភូមិពូក្រែង ឃុំស្រែអំពូម ស្រុកពេជ្រចិន្ដា ខេត្តមណ្ឌលគិរី។ ក្នុងរបបខ្មែរក្រហម ខ្ញុំមានអាយុ១៥ឆ្នាំ។ នៅពេលនោះ អង្គការបានជម្លៀសខ្ញុំ និងគ្រួសារឲ្យធ្វើដំណើរដោយថ្មើរជើងរយៈពេល៤យប់៥ថ្ងៃ ចេញពីភូមិពូក្រែងឲ្យទៅរស់នៅស្រុកកោះញែក។ នៅពេលនោះ ស្រុកកោះញែក ត្រូវបានហៅថា៖ “ស្រុករបី”។ នៅក្នុងសម័យនោះ ខ្ញុំរស់នៅភូមិទី៣ ដែលពេលនោះមាន៣ភូមិ គឺភូមិទី១ ភូមិទី២ និងភូមិទី៣។ នៅទីនោះ...

ង៉ែត យ៉ន៖ រឿងរ៉ាវដែលចងចាំមិនអាចបំភ្លេចបាននៅរបបខ្មែរក្រហម

ខ្ញុំឈ្មោះ ង៉ែត យ៉ន ភេទប្រុស មានអាយុ ៨០ឆ្នាំ។ បច្ចុប្បន្ននេះ ខ្ញុំរស់នៅក្នុងភូមិបាក់នឹម ឃុំច្រេស ស្រុកជុំគិរី ខេត្តកំពត។​ ក្រោយពីព្រឹត្តិការណ៍នៃរដ្ឋប្រហារទម្លាក់ សម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ របបសាធារណរដ្ឋខ្មែរដែលគ្រប់គ្រងដោយលោកលន់ នល់ ត្រូវបានបង្កើតឡើង ដែលបណ្ដាលឲ្យផ្ទៃក្នុងប្រទេសកម្ពុជា មានការបែកបាក់ប្រេះស្រាំ និងការផ្ទុះឡើងសង្គ្រាមស៊ីវិល ហើយស្របពេលជាមួយគ្នានោះដែរ ការទម្លាក់គ្រាប់បែកដោយយន្តហោះចាប់ផ្តើមកើតមានឡើងជាបន្តបន្ទាប់។ ក្រោយថ្ងៃទី១៧​ ខែមេសា...

កុមារសម័យខ្មែរក្រហម

ខ្ញុំមានឈ្មោះ ទើម សុខ បច្ចុប្បន្នមានអាយុ ៥៤ឆ្នាំ ជាជនជាតិដើមភាគតិច។ ខ្ញុំរស់នៅភូមិពូតាំង សង្កាត់រមនា ក្រុងសែនមនោរម្យ ខេត្តមណ្ឌលគិរី។ នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម ខ្ញុំមានអាយុ ៥ឆ្នាំ។ នៅពេលនោះ អង្គការបានជម្លៀស ខ្ញុំ និងគ្រួសារ ចេញពីភូមិពូតាំង ទៅស្រុកកោះញែក ដោយបង្ខំឲ្យគ្រួសាររបស់ខ្ញុំធ្វើដំណើរដោយថ្មើរជើងរយៈពេល៣ថ្ងៃ ទើបដល់ស្រុកកោះញែក។ នៅទីនោះ អង្គការបានឲ្យខ្ញុំទៅរៀននៅពេលព្រឹក ហើយពេលរសៀល ខ្ញុំត្រូវជួយធ្វើស្រែឲ្យចាស់ៗនៅក្នុងសហករណ៍។...

ជីវិតកុមារក្នុងរបបខ្មែរក្រហម

នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម (១៩៧៥-១៩៧៩) មិនមានសាលារៀនផ្លូវការសម្រាប់កុមារឡើយ។ កុមារត្រូវបានបញ្ជូនឲ្យរៀនសូត្រនៅក្រោមដើមឈើ ឬក្រោមផ្ទះប្រជាជនក្នុងរយៈពេលប្រមាណជា២ម៉ោងក្នុងមួយថ្ងៃ។ ចំណែកគ្រូបង្រៀនកុមារ គឺជាកសិករដែលអាចចេះអាន និងសរសេរបន្តិចបន្តួចប៉ុណ្ណោះ។ កុមារភាគច្រើនត្រូវបានខ្មែរក្រហមបង្ខំឲ្យរស់នៅក្នុងកងកុមារ បែកពីឪពុកម្តាយ និងធ្វើការងារពលកម្មផ្សេងៗដូចជាកាប់ដើមទន្ទ្រានខែត្រមកចិញ្ច្រាំលាយជាមួយលាមកសម្រាប់ធ្វើជីដាក់ស្រែ កើបអាចម៍គោ ជួយធ្វើការងារពលកម្មផ្សេងៗតាមវាលស្រែ និងជញ្ជូនអាវុធទៅសមរភូមិជាដើម[1]។ លោកគ្រូ ខួច ធី[2] អាយុ៥៩ឆ្នាំ​ បង្រៀននៅអនុវិទ្យល័យ ហ៊ុន សែន ថ្មដា ស្រុកវាលវែង ខេត្តពោធិ៍សាត់បានរៀបរាប់អំពីកុមារភាពរបស់ខ្លួននៅក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ​(១៩៧៥-១៩៧៩)ដូចខាងក្រោម៖ ខ្ញុំមានស្រុកកំណើតនៅភូមិពុទ្ធិសាំ...

អតីតអ្នកបើកឡានតាម៉ុកត្រូវបញ្ជូនទៅរៀនបច្ចេកទេសនៅប្រទេសចិន

សែប រ៉េត[1] ជាអតីតអ្នកបើកឡានតាម៉ុក ត្រូវបានខ្មែរក្រហមជ្រើសរើសទៅរៀនផ្នែកយោធានៅប្រទេសចិន និងត្រូវបានបញ្ជូនត្រឡប់មកប្រទេសកម្ពុជាវិញនៅអំឡុងពេលដែលកងទ័ពខ្មែរក្រហមធ្វើសង្រ្គាមជាមួយកងទ័ពវៀតណាមនៅតាមបណ្ដោយព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ​នៅឆ្នាំ១៩៧៩។ សែប រ៉េត បានរៀបរាប់ពីបទពិសោធន៍ដែលបានបើកឡានឲ្យតា ម៉ុក​ និងរៀនសូត្រផ្នែកបច្ចេកទេសគីមី និងយោធានៅប្រទេសចិនដូចខាងក្រោម៖ សែប រ៉េត ភេទប្រុស អាយុ៦៥ឆ្នាំ​ ស​ព្វថ្ងៃប្រកបមុខរបរធ្វើស្រែចម្ការ។ រ៉េត មានស្រុកកំណើតនៅភូមិធ្លកយុល ឃុំស្រែក្នុង ស្រុកឈូក ខេត្តកំពត ប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃរស់នៅភូមិឈើទាលជ្រុំ ឃុំប្រម៉ោយ ស្រុកវាលវែង ខេត្តពោធិ៍សាត់។...

ការព្យាបាលអ្នកជំងឺក្នុងរបបខ្មែរក្រហម

ខ្ញុំឈ្មោះ ស៊ន់ សឿន កើតនៅឆ្នាំ១៩៦០ នៅភូមិមហាសៀកក្រោម ឃុំមហាខ្ញូង ស្រុកកោះ​សូទិន ខេត្តកំពង់ចាម។ ខ្ញុំគឺជាកូនទី២ក្នុងចំណោមបងប្អូនប្រុសស្រីចំនួន៣នាក់។ ក្នុងវ័យកុមារ ខ្ញុំចូលរៀនរហូតដល់ថ្នាក់ទី៣ចាស់នៅសាលាបឋមសិក្សាមហាសៀកក្រោម។​ ដោយសារតែជីវភាពក្រីក្រ ខ្ញុំឈប់រៀន និងមកជួយការងារផ្ទះឪពុកម្ដាយវិញ។ ក្រៅពីកិច្ចការងារនៅផ្ទះ ខ្ញុំទៅជួយឪពុករបស់ខ្ញុំធ្វើចម្ការ រួមមាន ចេក ពោត និងបន្លែផ្សេងៗ។ ខ្ញុំមានជីវភាពរស់នៅសមរម្យ ប៉ុន្តែស្ថានការណ៍​បានផ្លាស់ប្ដូរ បន្ទាប់ពីរដ្ឋប្រហារ លន់ នល់...

ការចងចាំរបស់អ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហមម្នាក់

អស់រយៈពេលជាង៤៥ឆ្នាំក្រោយពីការដួលរលំរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ អ្នករស់រានមានជីវិតនៅតែចងចាំនិងនឹករឭកអំពីអតីតកាលរបស់ខ្លួន ដោយផ្តើមចេញពីប្រជាជនធម្មតាម្នាក់រហូតក្លាយជាជនរងគ្រោះនៃរបបប្រល័យពូជសាសន៍និងសង្គ្រាម។ អ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហមម្នាក់ឈ្មោះ ស្រី សាលី នៅតែចងចាំមិនភ្លេចនូវបទពិសោធន៍ដែលបានកើតឡើងមកលើខ្លួននិងក្រុមគ្រួសារ។ ការចងចាំរបស់សាលីគឺជាផ្នែកមួយនៃប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ប្រទេសកម្ពុជា។ ស្រី សាលី ភេទប្រុស មានអាយុ៨២ឆ្នាំ បច្ចុប្បន្នជាភិក្ខុមួយអង្គគង់នៅវត្តសង្កែ ភូមិតាជោ ឃុំសង្កែ ស្រុករំដួល ដែលពីមុនហៅថាស្រុកសំរោង ខេត្តស្វាយរៀង។ សាលី មានឪពុកឈ្មោះ ស្រី ថាប់ និងមានម្ដាយឈ្មោះ ឃុន ណាប់...

កែវ ថុន ៖ រត់ភៀសខ្លួនទៅប្រទេសវៀតណាមដើម្បីរស់

ខ្ញុំឈ្មោះ កែវ ថុន កើតនៅឆ្នាំ១៩៤០ នៅភូមិពោធិ៍ ឃុំមេសថ្ងក ស្រុកចន្រ្ទា ខេត្តស្វាយរៀង។ ខ្ញុំមានឪពុកឈ្មោះ កែវ ថែ និង ម្តាយឈ្មោះ នួន សាម៉ន។ ខ្ញុំមានប្រពន្ធឈ្មោះ ផាំង ង៉ូយ និងមានកូនចំនួន៦នាក់។ ខ្ញុំគឺជាកូនច្បងក្នុងចំណោមបងប្អូនចំនួន៧នាក់ គឺប្រុស៤នាក់ និងស្រី៣នាក់។ បងប្អូនខ្ញុំនៅរស់តែពីរនាក់ប៉ុណ្ណោះ ក្រៅពីនោះបានស្លាប់ក្នុងរបបខ្មែរក្រហមអស់ហើយ។ បន្ទាប់ពី...

រឿងរ៉ាវពីអតីតកាល

តាមពិតខ្ញុំមានដើមកំណើតជាជនជាតិថៃដែលបានមករស់នៅក្នុងទឹកដីប្រទេសកម្ពុជាជាប់ព្រំដែនខ្មែរថៃតាំងពីជំនាន់ដូនតាកន្លងមកជាយូរយារណាស់មកហើយ។ ខ្ញុំមានឈ្មោះ លឹម គឹមហ៊ាង មានអាយុ៦៩ឆ្នាំ និងប្តីឈ្មោះ លី អែម មានកូនចំនួនបីនាក់។  ឪពុកខ្ញុមឈ្មោះ លឹម ហេង ហើយម្តាយឈ្មោះ នួង (ជាជនជាតិថៃ)។  ម្តាយខ្ញុំស្លាប់ជំនាន់ខ្មែរក្រហម ហើយឪពុកស្លាប់ឆ្នាំ១៩៨០។ ខ្ញុំមានបងប្អូនបង្កើតចំនួន៧នាក់ (ស្រី៤ ប្រុស៣) មានស្រុកកំណើតនៅភូមិអន្លង់វ៉ាក់ ឃុំតាតៃក្រោម ស្រុកកោះកុង ខេត្តកោះកុង។ សព្វថ្ងៃខ្ញុំរស់រនៅភូមិដូង...

ជីវិតរត់ភៀសខ្លួនក្នុងពេលសង្រ្គាម

ខ្ញុំឈ្មោះ ធី វាសនា អាយុ៦៦ឆ្នាំ រស់នៅភូមិទី៨ ឃុំកោះសូទិន ស្រុកកោះសូទិន ខេត្តកំពង់ចាម។ ខ្ញុំជាមេផ្ទះ និងរស់នៅជាមួយកូន។ ខ្ញុំរៀបការប្ដីឈ្មោះ ម៉េង អាន និងមានកូនប្រុសស្រីចំនួន៥នាក់។ ឪពុកខ្ញុំឈ្មោះ ធី និងម្ដាយឈ្មោះ សន។ ខ្ញុំជាកូនទី៣ក្នុងចំណោមបងប្អូនប្រុសស្រីចំនួន៣នាក់។ ខ្ញុំកើតនៅភូមិទី៨ ឃុំកោះសូទិន ស្រុកកោះសូទិននេះតែម្ដង។ នៅវ័យកុមារ ខ្ញុំរៀនសូត្រនៅសាលាបឋមសិក្សាវត្តគ្រូអ៊ុករហូតដល់ថ្នាក់ទី៩ចាស់។ បន្ទាប់មក...

ប្រធានរោងបាយសហករណ៍ទី២

ជុំ សារឹម ហៅ សារ៉ន ភេទប្រុស អាយុ៦៥ឆ្នាំ មានស្រុកកំណើតនៅភូមិកំពង់អំពិល ឃុំកំពង់អំពិល ស្រុករំដួល ខេត្តស្វាយរៀង។ ឪពុករបស់សារឹមឈ្មោះ ហ៊ឹម ជុំ និងម្ដាយឈ្មោះ ភី ណាត់។ សារេមមានបងប្អូនប្រាំនាក់(ស្រីបីនាក់ និងប្រុសពីរនាក់) និងបាត់បង់ជីវិតអស់ពីរនាក់។ សារឹម ជាកូនទីបីក្នុងគ្រួសារ។ បងប្អូនរបស់គាត់ពីរនាក់ដែលបានស្លាប់នោះគឺ ស្លាប់នៅក្នុងសម័យរំដោះឆ្នាំ១៩៧៩ ដោយសារជំងឺ។ ប្រពន្ធរបស់គាត់ឈ្មោះ...

ឪពុកម្ដាយ និងបងប្អូនរបស់ខ្ញុំ ត្រូវបានខ្មែរក្រហមសម្លាប់ទម្លាក់ចូលក្នុងរណ្ដៅសាកសពរួមយ៉ាងព្រៃផ្សៃ

ខ្ញុំឈ្មោះ ស្រេង ស៊ីថា អាយុ៦២ឆ្នាំ បច្ចុប្បន្នរស់នៅភូមិទី៨ ឃុំកោះសូទិន ស្រុកកោះសូទិន ខេត្តកំពង់ចាម។ ខ្ញុំគឺជាអតីតគ្រូបង្រៀនថ្នាក់ទី១នៅសាលាបឋមសិក្សាទីប្រជុំ។ ខ្ញុំរៀបការប្ដីឈ្មោះ អ៊ុត ម៉ៅ និងមានកូនប្រុសស្រីទាំងអស់ចំនួន៤នាក់។ ខ្ញុំមានឪពុកឈ្មោះ ស ស្រេង គឺជានាយទាហាន លន់ នល់ និងម្ដាយឈ្មោះ មែន ជា។ ខ្ញុំគឺជាកូនទី៣ក្នុងចំណោមបងប្អូនប្រុសស្រីទាំងអស់ចំនួន៧នាក់។ នៅចុងឆ្នាំ១៩៧៨ ឪពុកម្ដាយ...

ការជក់បារីក្នុងរបបខ្មែរក្រហម គឺជាពេលវេលាសម្រាកបន្ថែម

សារធាតុ នីកូទីន ដែលមានវត្តមាននៅក្នុងផលិតផលនៃថ្នាំជក់ (បារី) គឺជាសាធាតុដែលអាចជ្រៀតចូលទៅរាងកាយមនុស្សតាមរយៈការស្រូបចូលដោយផ្លូវដង្ហើម និងស្បែក ដែលអាចបង្កឲ្យមានបញ្ហាដូចជា៖ ចង្វាក់បេះដូងលោតញ៉ាប់ លើសម្ពាធឈាម ហើយការប្រើប្រាស់រយៈពេលយូរអាចបង្កទៅជាជំងឺមហារីក។ បន្ថែមលើនេះទៅទៀត ការប្រើប្រាស់សារធាតុ នីកូទីនច្រើន ក៏ឈានទៅរកការញៀន គឺអ្នកជក់បារីពិបាកក្នុងការឈប់ដោយសារមានអាការៈ ពិបាកក្នុងខ្លួន ពិបាកគ្រប់គ្រងអារម្មណ៍ និងមានការតានតឹងអារម្មណ៍។[1] អំឡុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៦០ អ្នកជក់បារីនៅប្រទេសកម្ពុជា គឺដើម្បីភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងក្នុងវិស័យជំនួញ បង្កើតជំនឿចិត្ត និងទទួលភ្ញៀវក្នុងកម្មវិធីផ្សេងៗ ដូចជា ពិធីរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍...

សកម្មភាពខ្មែរវៀតកុងក្នុងស្រុកបាទី ខេត្តតាកែវ នៅចុងឆ្នាំ១៩៧១ និង ១៩៧២

  វត្តមានរបស់កងកម្លាំង​វៀតកុងនៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា បានបង្កផល​ប៉ះពាល់​យ៉ាង​ខ្លាំងដល់ជីវិតរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់ប្រជាជនកម្ពុជា និងបានរួមចំណែកដល់ការបង្កើតឲ្យមានភាពចលាចលក្នុងសង្គម សេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយនៅក្នុងប្រទេស។ សកម្មភាពបង្កដោយកងកម្លាំងវៀតកុង និងខ្មែរកុម្មុយនីស្តដែលបានកើតឡើងនៅតាមភូមិ ឃុំ ស្រុក ខេត្ត ក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបន្ទាប់ពីថ្ងៃរដ្ឋប្រហារឆ្នាំ១៩៧០ បានបង្ហាញពីភាពជាប់ទាក់ទងគ្នានៃជម្លោះនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងបញ្ហាប្រឈមដែលបង្កឡើងដោយសារជាតិនិយម របស់ប្រជាជននៅតាមស្រុកស្រែចម្ការ ការតស៊ូមនោគមវិជ្ជា និងការអន្តរាគមន៍នានាពីខាងក្រៅ។ ហេតុការណ៍ទាំងនេះ មិនត្រឹមតែធ្វើឲ្យប្រវត្តិសាស្ត្រប្រទេសកម្ពុជា ប្រែក្លាយជាប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏ជូរចត់សម្រាប់ប្រជាជនកម្ពុជាប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់សក្ដានុពលនានាក្នុងតំបន់ទៀតផង។ ការយល់ដឹងអំពីព្រឹត្តិការណ៍ទាំងនេះ ផ្តល់នូវការយល់ដឹងយ៉ាងសំខាន់ទៅលើភាពស្មុគស្មាញនៃសង្គ្រាម នយោបាយ និងផលវិបាកនៃជម្លោះក្នុងតំបន់...

អតីតកូនសិស្ស និងជាទាហានឡាវ មុនចាប់ខ្លួន គឺជាភ្នាក់ងាររបស់ វៀតណាម ចូលមកកម្ពុជា

ឯកសារចម្លើយសារភាពសរសេរដោយដៃចំនួន៧ទំព័រ ជារបស់ឈ្មោះ លីមស៊ុន បាក់លីម អតីតកូនសិស្ស និងជាទាហានឡាវ ដែលមុនចាប់ខ្លួន គឺជាភ្នាក់ងាររបស់វៀតណាមចូលមកកម្ពុជា។ តាមរយៈចម្លើយសារភាពនៅក្នុងឯកសារនេះ (D០០០៥៦) បានបង្ហាញអំពីសកម្មភាពរបស់ បាក់លីម ​ដែលទទួលផែនការពី ង្វៀង ធីបេ មេបញ្ជាការប្រទេសវៀតណាម ឲ្យចូលមក ស៊ើបការណ៍ ពីសភាពការណ៍ទាំងមូល នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា នៅឆ្នាំ១៩៧៦ ដល់ ឆ្នាំ១៩៧៨។ ដើម្បីបំពេញភារកិច្ចនេះឲ្យបានជោគជ័យ បាក់លីម...

ធូ នួន លេខាស្រុកស្វាយរៀង និងជាជំនួយបច្ចេកទេសសេដ្ឋកិច្ចតំបន់២៣ នៃភូមិភាគបូព៌ា ត្រូវបានកម្ទេចនៅស-២១ «ទួលស្លែង»

ធូ នួន ហៅ ថុនា ជាកូនច្បងក្នុងគ្រួសារដែលមានបងប្អូនប្រំាបីនាក់ ស្រីប្រាំនាក់ និងប្រុសបីនាក់។ គាត់ត្រូវបានឃាត់ខ្លួនបញ្ជូនមកមន្ទីរសន្តិសុខ-ស២១ ហៅ គុកទួលស្លែង នៅថ្ងៃទី១៩ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៨ នៅពេលនោះគាត់មានអាយុ៥៩ឆ្នាំ កំពុងបម្រើការងារជាជំនួយបច្ចេកទេសសេដ្ឋកិច្ចតំបន់២៣។[1] តំបន់២៣ ជាតំបន់មួយស្ថិតនៅក្នុងចំណោមតំបន់ទាំងប្រាំ នៃភូមិភាភបូព៌ាដែលរួមមាន តំបន់២០ តំបន់២១ តំបន់២២ តំបន់២៣ និងតំបន់២៤)[2]។ នៅខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៧៨...

ឈ្មោះ ម៉ិល ម៉ៅ យុវជននៅមន្ទីរពេទ្យ ព. ១៧ នៅទីក្រុងភ្នំពេញ

ឯកសារចម្លើយសារភាពសរសេរដោយដៃចំនួន១១ទំព័រ ជារបស់ឈ្មោះ ​ម៉ិល មឿន ជាយុវជននៅមន្ទីរពេទ្យ ព. ១៧ នៅទីក្រុងភ្នំពេញ ។ តាមរយៈចម្លើយសារភាពនៅក្នុងឯកសារនេះ (J000៤១) បានបង្ហាញអំពីសកម្មភាពរបស់ ​ម៉ិល ម៉ៅ ​ដែលទទួលផែនការពី នៅ ដែលជាប្រធានពេទ្យ ភូមិភាគបស្ចិម និង សៀ អនុប្រធានពេទ្យ ភូមិភាគមស្ចឹម ឲ្យយកថ្នាំចាក់មកពីពិសោធន៍លើអ្នកជំងឺ នៅឆ្នាំ១៩៧៦ ដល់...

រឿងរ៉ាវរបស់កងនារីបដិវត្តន៍ខ្មែរក្រហម

ខ្មែរក្រហមជ្រើសរើសតែអ្នកស្មោះត្រង់នឹងអង្គការបដិវត្តន៍ អ្នកមានវណ្ណៈថ្នាក់ទាប កូនកសិករក្រដែលមិនមានការអប់រំខ្ពង់ខ្ពស់ ហើយរងការជិះជាន់កេងប្រវ័ញ្ចពីអ្នកមាន និងអ្នកមានអំណាច, លះបង់ និងអ្នកខិតខំធ្វើការឲ្យចូលក្នុងជួរបដិវត្តន៍របស់ខ្លួន។ តាមរយៈលក្ខខណ្ឌខាងលើ យូ អុន, តូ រ៉ុង និង ចាន់ យីន ត្រូវខ្មែរក្រហមជ្រើសរើសឱ្យចូលធ្វើការជាកងនារីដឹកជញ្ជូនស្បៀង និងបម្រើអង្គភាពផ្សេងៗជាបន្តបន្ទាប់។ ខាងក្រោមគឺជាការរៀបរាប់របស់ យូ អុន, តូ រ៉ុង និង ចាន់ យីន...

អតីតកងទ័ពភូមិពាយ័ព្យបានរួចខ្លួនពីគុកព្រៃសរដោយសារជាមិត្តភក្តិរបស់ឌុ

សឿន រ៉ៃ អតីតកងទ័ពភូមិភាគពាយ័ព្យម្នាក់ត្រូវបានចាប់ខ្លួនបញ្ជូនមកមន្ទីរស-២១ និងកន្លែងលត់ដំនៅគុកព្រៃសរ។ សឿន រ៉ៃ បានរួចខ្លួនពីគុកព្រៃសរដោយសារខ្លួនជាមិត្តភក្តិជិតស្និតជាមួយ ឌុច ប្រធានមន្ទីរស-២១។ សឿន រ៉ៃ បានរៀបរាប់អំពីជីវិតជាកងទ័ពភូមិភាគពាយ័ព្យ និងការចាប់បញ្ជូនមកមន្ទីរស-២១នៅភ្នំពេញដូចខាងក្រោម៖ សឿន រ៉ៃ ភេទប្រុស អាយុ៧០ឆ្នាំ មានស្រុកកំណើតនៅភូមិវត្តតាមឹម ឃុំវត្តតាមឹម ស្រុកបាត់ដំបង ខេត្តបាត់ដំបង។ បច្ចុប្បន្ន រ៉ៃ រស់នៅភូមិស្ទឹងថ្មី ឃុំប្រម៉ោយ...

ឯក សុផល ៖ អតីតគណៈតំបន់៣៧ នៃរបបខ្មែរក្រហម

នៅឆ្នាំ១៩៧៧ ខ្មែរក្រហមតែងតាំង ឯក សុផល ជាគណៈតំបន់៣៧ (ខេត្តកោះកុង) នៃភូមិភាគបស្ចិម។ ភូមិភាគបស្ចិមត្រូវបានខ្មែរក្រហមបង្កើតឡើងបន្ទាប់ពីខ្មែរក្រហមបានទទួលជ័យជម្នះលើរបបសាធារណរដ្ឋខ្មែរនៅថ្ងៃ១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥។ ភូមិភាគបស្ចិមរួមមាន ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង និងខេត្តកោះកុងទាំងមូល និងខេត្តកំពង់ស្ពឺប៉ែកខាងជើងផ្លូវជាតិលេខ៤។ ភូមិភាគបស្ចិមបានចែកចេញជា៥តំបន់ គឺតំបន់៣១ តំបន់៣២ តំបន់៣៧ តំបន់១៥ និងតំបន់១១។ ភូមិភាគបស្ចិមដឹកនាំដោយជូ ជេត ហៅ ស៊ី។ ឯក...

ទូច ឈុំ « អតីតឈ្លបឃុំក្លាយជាប្រធានអនុសេនាធំ »

នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម(១៩៧៥-១៩៧៩) យុវជនជាច្រើនត្រូវបានជ្រើសរើសឲ្យបម្រើកងទ័ព ជាពិសេសនៅអំឡុងពេលរបបខ្មែរក្រហមធ្វើសង្រ្គាមជាមួយប្រទេសកម្ពុជាក្នុងចន្លោះឆ្នាំ១៩៧៧ និង ១៩៧៨។ ទូច ឈុំ អតីតប្រធានកងអនុសេនាធំចំណុះកងពលលេខ៥០២នៃកងទ័ពខ្មែរក្រហមបានរៀបរាប់ពីបទពិសោធន៍ជាកងទ័ពខ្មែរក្រហមដូចខាងក្រោម។ ទូច ឈុំ ភេទប្រុស អាយុ៧៤ឆ្នាំ សព្វថ្ងៃប្រកបមុខរបរជាកសិករ។ ឈុន មានស្រុកកំណើតនៅភូមិទំនាប ឃុំអមលាំង ស្រុកថ្ពង ខេត្តកំពង់ស្ពឺ។ សព្វថ្ងៃរស់នៅភូមិចំការជ្រៃខាងត្បូង ឃុំអន្លងរាប ស្រុកវាលវែង ខេត្តពោធិ៍សាត់។ ឈុំ មានប្រពន្ធឈ្មោះ ជួន...

ស៊ិន ឈួន ៖ ស្នងការនយោបាយ “ង” ១២៥ ភូមិភាគបូព៌ា

ឯកសារចម្លើយាសារភាពសរសេរដោយដៃចំនួន ១១ទំព័រ របស់ឈ្មោះ ស៊ិន ឈួន ហៅត្រឿង ហៅជឿន ស្នងការន.ប “ង” ១២៥ បានបង្ហាញអំពី ការបំផ្លាញក្រុមខ្មែរក្រហម ការធ្វើទំនាក់ទំនងជាមួយវៀតណាមដើម្បីស្នើសុំអាវុធ និងគម្រោងចូលវាយទីក្រុងភ្នំពេញនៅខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៦។ លើសពីនេះទៅទៀត ឈួន បានឆ្លើយដាក់ក្បាលម៉ាស៊ីនដឹកនាំចំនួន៥នាក់ ដែលអង្គការមិនទាន់ចាប់ខ្លួនបាន។ ចម្លើយសារភាពរបស់ ឈួន គឺសរសេរចប់នៅថ្ងៃទី១២ ខែ៩ ឆ្នាំ១៩៧៦។ ខាងក្រោមនេះគឺជាសាច់រឿងទាំងមូលរបស់...

កងទ័ពឈរជើងនៅកោះសេះក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៩៧៥-១៩៧៩

កោះសេះ គឺជាកោះមួយក្នុងចំណោមកោះ និងកូនកោះទាំង៦៤របស់ប្រទេសកម្ពុជា។ កោះសេះមានទីតាំងនៅក្នុងឈូងសមុទ្រថៃចំណុះឲ្យឧទ្យានជាតិរាម ខេត្តព្រះសីហនុ។ កោះសេះមានចម្ងាយ១.៥គីឡូម៉ែត្រប៉ែកខាងត្បូងកោះថ្មី និងប្រហែល៩គីឡូម៉ែត្រពីឃុំរាម ខេត្តព្រះសីហនុ។ កោះសេះមាន៤.៥គីឡូម៉ែត្រពីកោះត្រល់។ កោះសេះ មានផ្ទៃដី ៧.៥គីឡូម៉ែត្រការ៉េ (បណ្តោយ៤.៤គីឡូម៉ែត្រ ទទឹង១.៨-៤.៤គីឡូម៉ែត្រ និងមានឆ្នេរ ១៥គីឡូម៉ែត្រ)។ ក្នុងរបបខ្មែរក្រហម ជាពិសេសអំឡុងពេលសង្រ្គាមកម្ពុជា-វៀតណាម ខ្មែរក្រហមបានប្រើកោះសេះជាបន្ទាយកងទ័ព ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្ន កោះនេះគ្មានមនុស្សរស់នៅនោះទេ ខណៈច្រាំងសមុទ្រភាគច្រើនសម្បូរទៅដោយ ព្រៃកោងកាង។ លាង បៀ...

រឿងរ៉ាវអ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហម និង អាងទំនប់ម្លេច

បើធ្វើដំណើរពីភ្នំពេញទៅកាន់ខេត្តកំពត តាមបណ្តោយផ្លូវជាតិលេខ៣ មកដល់គីឡូម៉ែត្រលេខ៩៨ ត្រង់ព្រំប្រទល់ខេត្តតាកែវ-កំពត នៅពីខាងស្តាំដៃក្បែរជើងភ្នំនារាយណ៍ គឺមានផ្លូវមួយបត់ស្តាំចម្ងាយប្រមាណ៤គីឡូម៉ែត្រ យើងនឹងឃើញរមណីយដ្ឋានមួយកន្លែងដែលឈ្មោះថា «ទំនប់ម្លេច»។ បច្ចុប្បន្ន ទំនប់នេះ សិ្ថតនៅ ឃុំច្រេស ស្រុកជុំគិរី ខេត្តកំពត។ ទំនប់ប្រវត្តិសាស្រ្តមួយនេះ ត្រូវបានកសាងឡើងក្នុងរបបខ្មែរក្រហមចន្លោះពីចុងឆ្នាំ១៩៧៧ និងដើមឆ្នាំ១៩៧៨ ដែលបណ្ដាលឲ្យមានប្រជាជនខ្មែរស្លូតត្រង់ឈឺបាក់កម្លាំង និងស្លាប់រាប់ម៉ឺននាក់ ដោយសារការបង្ខំឲ្យរែកដីលើកទំនប់តាមផែនការកំណត់របស់អង្គការ ដោយមិនមានរបបអាហារគ្រប់គ្រាន់ ព្រមទាំងការបង្ខំឲ្យធ្វើការមិនមានពេលសម្រាក និងមានជំងឺទៀតផង។ ការសាងសង់ «ទំនប់ម្លេច»...

ចូលបម្រើកងទ័ពយ៉ាងស្ងាត់ៗ ដោយសារអត់ឃ្លានខ្លាំងពេក

អ៊ុន ហយ ភេទប្រុស អាយុ៧៤ឆ្នាំ មានទីកន្លែងកំណើតនៅភូមិព្រែកពារ ឃុំឈូកស ស្រុកកំពង់ត្រឡាច ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង។ បច្ចុប្បន្ន ហយ រស់នៅក្នុងស្រុកអន្លង់វែង ខេត្តឧត្តរមានជ័យ។ ខាងក្រោមនេះគឺជាចាស់រឿងរបស់ ហយ៖ ៖ ខ្ញុំគឺជាកូនទី២ក្នុងចំណោមបងប្អូនចំនួន៣នាក់ (ប្រុស២នាក់ និងស្រី១នាក់)។ ឳពុកម្តាយរបស់ខ្ញុំមានមុខរបរជាកសិករ។ ខ្ញុំមិនបានរៀនសូត្រនោះទេកាលពីកុមារភាព ដោយសារជីវភាពគ្រួសារមានការលំបាកពេក។ នៅពេលខ្ញុំធំដឹងក្ដីបន្ដិច ខ្មែរក្រហមបានបញ្ជូនខ្ញុំឲ្យចូលកងចល័តលើកភ្លឺស្រែ និងជីកប្រឡាយ។ ខ្ញុំបានធ្វើការនៅភូមិថ្នល់ទទឹង...

ខ្ញុំត្រូវរបួសចំត្រង់ពោះ និងក្រលៀន

ប៉ុន ខេម ភេទ ប្រុស អាយុ៧៣ឆ្នាំ មានទីកន្លែងកំណើតនៅភូមិប្រជុំអង្គ ឃុំជើងកើប ស្រុកកណ្ដាលស្ទឹង ខេត្តកណ្ដាល។ បច្ចុប្បន្ន ខេម រស់នៅក្នុងភូមិទឹកជុំ ឃុំត្រពាំងប្រីយ៍ ស្រុកអន្លង់វែង ខេត្តឧត្តរមានជ័យ។ ខេម និយាយថា៖ «ខ្ញុំមានបងប្អូនបង្កើតចំនួន៩នាក់ ហើយខ្ញុំគឺជាកូនប្រុសច្បងនៅក្នុងគ្រួសារ។ កាលពីកុមារភាពខ្ញុំរៀនបានត្រឹមថ្នាក់ទី៩ពីសង្គមចាស់។ ជំនាន់នោះគ្រួសាររបស់ខ្ញុំប្រកបរបរធ្វើស្រែចម្ការ និងជាកម្មករលីសែងគ្រឿងដែក។ គ្រួសារខ្ញុំ មិនមានមុខរបរធំដុំអ្វីនោះទេ។ ក្រៅពីការងារទាំងអស់នេះ...

ខ្ញុំត្រូវអម្បែងគ្រាប់ហោះមកលើស្លឹកត្រចៀក និងធ្លាយដល់ថ្គាម

ជូ នូ ភេទប្រុស អាយុ៧៥ឆ្នាំ មានទីកន្លែងកំណើតនៅក្នុង ភូមិពែងមាសត្បូង ឃុំស្ពឺ ស្រុកចំការលើ ខេត្តកំពង់ចាម។ បច្ចុប្បន្ន នូ រស់នៅក្នុងភូមិទឹកជុំ ឃុំត្រពាំងប្រិយ៍ ស្រុកអន្លង់វែង ខេត្តឧត្តរមានជ័យ។ នូ បាននិយាយថា ៖ «ខ្ញុំមានបងប្អូនចំនួន៥នាក់ ហើយខ្ញុំជាកូនពៅនៅក្នុងគ្រួសារ។ នៅជំនាន់នោះ គ្រួសារខ្ញុំមានជីវភាពខ្វះខាតណាស់ ហើយខ្ញុំជាកូនកំព្រារស់នៅជាមួយម្ដាយចុង។ កាលពីវ័យកុមារ ខ្ញុំរៀនអក្សរបានត្រឹមថ្នាក់ទី៧...

ធ្វើការងារធ្ងន់ៗ និងរស់នៅបែកពីគ្រួសារ

អិន ផាត ភេទស្រី មានអាយុ៨៥ឆ្នាំ ជាអ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហមរស់នៅភូមិពូលូង សង្កាត់រមនា ក្រុងសែនមនោរម្យ ខេត្តមណ្ឌលគិរី។ នៅក្នុងអំឡុងរបបខ្មែរក្រហម ផាត និងស្វាមី រស់នៅខេត្តក្រចេះ។ ស្វាមីរបស់ ផាត មានតួនាទីជាអ្នកឡើងត្នោត និងរត់រម៉ក។ បន្ទាប់មកអង្គការចោទប្រកាន់ ផាត និងប្តីរបស់គាត់ ជាអ្នកមាន ជាស្ពានកណ្តាល និងបានចាត់ពីរនាក់ប្ដីប្រពន្ធ ឲ្យមករស់នៅក្នុងព្រៃត្រពាំងស្ក ។ បន្ទាប់ពីទៅដល់ទីនោះ...

ជម្លៀសទៅស្រុកកោះញែក

ខ្ញុំឈ្មោះ ព្លឹក ចីល ភេទប្រុស អាយុ៦៩ឆ្នាំជាជនជាតិដើមភាគតិចព្នង។ បច្ចុប្បន្ន ចីល រស់នៅក្នុងភូមិពូតាំង សង្កាត់រមនា ក្រុងសែនមនោរម្យ ខេត្តមណ្ឌលគិរី។ កាលពីសម័យខ្មែរក្រហមខ្ញុំមានអាយុ២២ឆ្នាំ ពេលនោះខ្ញុំរស់នៅក្នុងភូមិពូតាំង សង្កាត់រមនា ក្រុងសែនមនោម្យ ខេត្តមណ្ឌលគិរី ត្រូវបានអង្គការខ្មែរក្រហម ជម្លៀសទៅស្រុកកោះញែកវិញ។ ពេលជម្លៀសទៅកោះញែកក្នុងការធ្វើដំណើរ បើទោះបីជាមានឡាន ឬម៉ូតូក៏អង្គការខ្មែរក្រហមមិនឲ្យជិះដែរ ឲ្យដើរថ្មើរជើងទៅរយៈពេលបួនយប់បានទៅដល់កោះញែក។ ចំពោះទ្រព្យសម្បត្តិ គោ ក្របីអង្គការយកទាំងអស់ឲ្យយើងធ្វើដំណើរតែខ្លួនទេ។...

សាន់ ថា អតីតកងទ័ពខ្មែរក្រហម នៅការដ្ឋានសាងសង់ព្រលានយន្តហោះកំពង់ឆ្នាំង

ខ្ញុំឈ្មោះ សាន់ ថា គឺជាកសិករ និងជាអ្នករស់រានមានជីវិតក្នុងរបបខ្មែរក្រហម។ សព្វថ្ងៃនេះ ខ្ញុំរស់នៅភូមិមហាសៀក ឃុំមហាខ្ញូង ស្រុកកោះសូទិន ខេត្តកំពង់ចាម។ ខ្ញុំកើតនៅក្នុងគ្រួសារកសិករ នៅភូមិចំការគួយ ឃុំដំរីពួន ស្រុកស្វាយអន្ទរ ខេត្តព្រៃវែង។ ខ្ញុំគឺជាកូនច្បងក្នុងចំណោមបងប្អូនប្រុសស្រីទាំងអស់ចំនួន៦នាក់ ប៉ុន្តែបានស្លាប់២នាក់ក្នុងរបបខ្មែរក្រហម។ ខ្ញុំបានសិក្សារៀនសូត្រ ដល់ថ្នាក់ទី៤ចាស់នៅសាលាបឋមសិក្សាចំការគួយ ដែលស្ថិតនៅក្នុងភូមិកំណើតរបស់ខ្ញុំ។ ដោយសារតែមានជីវភាពក្រីក្រ ខ្ញុំបានសម្រេចចិត្តឈប់រៀនត្រឹមថ្នាក់ទី៤នៅអាយុ១០ឆ្នាំ និងចាប់ផ្តើមរៀនលេង ភ្លេងបុរាណខ្មែរ និងប្រកបរបរលក់ទឹកត្នោត។...

នួន រឿន អតីតប្រធានកងចល័តវ័យកណ្ដាល

នួន រឿន ភេទប្រុស អាយុ៧៥ឆ្នាំ អតីតយុទ្ធជនកងទ័ពរំដោះខ្មែរក្រហម និងជាអ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហម។ បច្ចុប្បន្ន រឿន រស់នៅភូមិគគរ២ ឃុំគគរ ស្រុកកំពង់សៀម ខេត្តកំពង់ចាម។ រឿននិយាយរំឭកអំពីមូលហេតុចូលរួមកងទ័ពរំដោះខ្មែរក្រហម និងជីវិតរស់នៅក្នុងកងចល័ត ក្នុងរបបខ្មែរក្រហម៖ «ខ្ញុំឈ្មោះ នួន រឿន កើតនៅឆ្នាំ១៩៤៧ នៅភូមិគគរ២ ឃុំគគរ ស្រុកកំពង់សៀម។ ខ្ញុំរៀបការប្រពន្ធឈ្មោះ ម៉េង ហ៊ាង...

អៀង សារឿន អតីតពេទ្យកងទ័ពខ្មែរក្រហមបញ្ជូនទៅសមរភូមិវាយកងទ័ពវៀតណាម

អៀង សារឿន អាយុ៦៧ អតីតពេទ្យកងទ័ពខ្មែរក្រហម រៀបរាប់អំពីជិវីតជាពេទ្យកងទ័ពខ្មែរក្រហមនៅ សមរភូមិមុខវាយកាន់កាប់ទីរួមខេត្តកំពង់ចាម និងសមរភូមិវាយជាមួយកងទ័ពវៀតណាម៖ «ខ្ញុំឈ្មោះ អៀង សារឿន កើតនៅឆ្នាំ១៩៥៤ នៅភូមិកោះចំប៉ា ឃុំព្រីងជ្រុំ ស្រុកជើងព្រៃ ខេត្តកំពង់ចាម។ ខ្ញុំគឺជាបុគ្គលិកកិច្ចសន្យានៅក្នុងមណ្ឌលសុខភាពគគរ និងជាអ្នកធ្វើស្រែចម្ការ។ ខ្ញុំរៀប ការជាមួយឈ្មោះ មូង ស៊ាងលី និងមានកូនចំនួន ៣នាក់ (ស្រី១នាក់ និងប្រុស២នាក់)។...

សឹង ណាំ រំឭកអំពីការរស់រានមានជីវិតរបស់ខ្លួនក្នុងពេលសង្រ្គាម និងការតាមសម្លាប់របស់កងទ័ពខ្មែរក្រហមមកពីភូមិភាគនិរតី

ខ្ញុំឈ្មោះ សឹង ណាំ អាយុ៦៧ឆ្នាំ រស់នៅភូមិទី៧ ឃុំកោះសូទិន ស្រុកកោះសូទិន ខេត្តកំពង់ចាម។ ខ្ញុំធ្លាប់ប្រកបរបររត់ទូកតាមដងទន្លេ។ ខ្ញុំរៀបការប្រពន្ធឈ្មោះ ប៉េង តាំងសៀម និងមានកូនប្រុសស្រីទាំងអស់ចំនួន៧នាក់។ ខ្ញុំកើតនៅភូមិទី៣ ឃុំ/ស្រុកកោះសូទិន។ ខ្ញុំគឺជាកូនទី៣ក្នុងចំណោមបងប្អូនប្រុសស្រី៤ ប៉ុន្តែខ្ញុំបានបាត់បង់បងប្រុសទី២ម្នាក់នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម។ ខ្ញុំរៀននៅសាលាបឋមសិក្សាភូមិទី៣ រហូតដល់ថ្នាក់ទី៧ចាស់។ នៅពេលនោះ ខ្ញុំត្រៀមប្រលងចូលថ្នាក់វិទ្យាល័យ។ ខ្ញុំបានបោះបង់ការត្រៀមប្រលងចេញ ដោយសារតែសង្រ្គាមបានផ្ទុះឡើង បន្ទាប់ពីរដ្ឋប្រហារ លន់...

រឿងរ៉ាវជីវិតពិត ក្នុងរបបខ្មែរក្រហម

ខ្ញុំឈ្មោះ ចាន់ ថី ភេទស្រី អាយុ៧៧ឆ្នាំ មានទីកន្លែងកំណើតនៅភូមិទុល ឃុំមានជ័យ ស្រុកឈូក ខេត្តកំពត។ បច្ចុប្បន្ន ខ្ញុំរស់នៅក្នុងភូមិបាក់នឹម ឃុំច្រេស ស្រុកជុំគិរី ខេត្តកំពត។ ឪពុករបស់ខ្ញុំ ឈ្មោះ ម៉ម គួន និង ម្តាយឈ្មោះ ម៉ម អង់ ហើយមានបងប្អូនបង្កើតចំនួន ៥នាក់។ កាលពីនៅកុមារភាព...

«ជីវិតនារីពេទ្យនៅក្នុងសម័យខ្មែរក្រហម»

នៅក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ(១៩៧៥ – ១៩៧៩) ខ្មែរក្រហមបានជ្រើសរើសយុវជន យុវនារីឲ្យចូលរៀនពេទ្យ សម្រាប់ព្យាបាលជំងឺ ឬរបួសដល់ប្រជាជន និងកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមនៅតាមភូមិ ឃុំរបស់ខ្លួន។ អឹម យ៉ុន គឺជាយុវនារីម្នាក់ក្នុងចំណោមយុវជន យុវនារីផ្សេងៗទៀតនៃខេត្តកំពត ដែលត្រូវបានខ្មែរក្រហមជ្រើសរើសឲ្យហាត់រៀនពេទ្យនៅភ្នំពេញ ដើម្បីព្យាបាលអ្នកជំងឺ និងកងទ័ពដែលត្រូវរបួសនៅមន្ទីរពេទ្យ៦មករា។ ខ្ញុំឈ្មោះ អឹម យ៉ុន មានអាយុ៦២ឆ្នាំ។ ប្ដីខ្ញុំឈ្មោះ យឹម ហ៊ី មានអាយុ៦៥ឆ្នាំ ។...

សុខ បូរ៖ «ជនពិការដោយសារល្បាត»

សុខ បូរ ភេទប្រុស អាយុ៧១ឆ្នាំ មានទីកន្លែងកំណើតនៅភូមិពារាំង ឃុំទឹកវិល ស្រុកស្អាង ខេត្ដកណ្ដាល។ បច្ចុប្បន្នខ្ញុំរស់នៅក្នុងស្រុកអន្លង់វែង ខេត្ដឧត្ដរមានជ័យ។ ខ្ញុំ គឺជាកូនទី៥ ក្នុងចំណោមបងប្អូនចំនួន៩នាក់ (ស្រី៣នាក់ និងប្រុ៦នាក់) ក្នុងវង្សត្រកូលកសិករ។ កាលពីកុមារភាពខ្ញុំបានរៀនសូត្រត្រឹមថ្នាក់ទី១០ពីសង្គម ដោយសារប្រទេសកើតមានសង្គ្រាមចាប់ពីឆ្នាំ១៩៧០។ លុះដល់ឆ្នាំ១៩៧៣  ក្នុងវ័យ១៥ឆ្នាំ ខ្ញុំបានចាកចេញពីឪពុកម្ដាយ និងផ្ទះសម្បែង ដើម្បីចូលរួមក្នុងចលនាបដិវត្ដន៍ខ្មែរក្រហម។ ខ្ញុំចូលធ្វើការនៅក្នុងកងសិល្បៈ ដោយទទួលបានការបណ្ដុះបណ្ដាលពីការរាំរែក...

ប៉ម រួន៖ អតីតយោធាខ្មែរក្រហម

ប៉ម រួន ភេទប្រុស អាយុ៦៨ឆ្នាំ មានទីកន្លែងកំណើតនៅក្នុងស្រុកកំពង់ក្ដី ខេត្តសៀមរាប។ បច្ចុប្បន្នរស់នៅក្នុងភូមិទួលកណ្ដាល ឃុំត្រពាំងប្រីយ៍ ស្រុកអន្លង់វែង ខេត្តឧត្តរមានជ័យ។ រួន បាននិយាយរៀបរាប់អំពីជីវិតរស់នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម និងរឿងរ៉ាវជីវិតពិការភាពរបស់ខ្លួនដូចតទៅ៖ «កាលពីវ័យកុមារ ខ្ញុំមិនបានរៀនសូត្រអ្វីនោះទេ ដោយសារជីវភាពគ្រួសារក្រលំបាកខ្លាំង គួបផ្សំនឹងប្រទេសជាតិកើតមានសង្គ្រាមផង​ ទើបខ្ញុំមិនមានឪកាសចូលរៀនដូចកុមារដ៏ទៃទៀត។ ខ្ញុំមានបងប្អូនបង្កើតចំនួនប្រាំបីនាក់ ក្នុងនោះខ្ញុំជាកូនទីប្រាំមួយនៅក្នុងគ្រួសារ។ កាលណោះជីវភាពគ្រួសារខ្ញុំមានការខ្វះខាតណាស់ ឪពុកម្ដាយខ្ញុំប្រកបមុខរបរធ្វើស្រែចម្ការដើម្បីចិញ្ចឹមជីវិតកូនៗ។ ក្រៅពីនោះឪពុកម្ដាយ រួមទាំងបងៗរបស់ខ្ញុំបានទៅស៊ីឈ្នួលដកស្ទូងឲ្យអ្នកជិតខាងដើម្បីបានប្រាក់មកផ្គត់ផ្គង់គ្រួសារបន្ថែម។ ខ្ញុំចាំបានថា...

ខឹម ភិន៖ ប្រធាននៅក្រុមក្នុងរោងចក្រគ្រឿងដែក និងកាត់ដែរ

ខឹម ភិន ភេទប្រុស អាយុ៦៩ឆ្នាំ មានទីកន្លែងកំណើតនៅភូមិត្មាតលេង ឃុំបាសែត ស្រុកបាសែត ខេត្តកំពង់ស្ពឺ។ បច្ចុប្បន្ន ខ្ញុំរស់នៅក្នុងភូមិទឹកជុំ ឃុំត្រពាំងប្រីយ៍ ស្រុកអន្លង់វែង ខេត្តឧត្តរមានជ័យ។ កាលពីកុមារភាពខ្ញុំបានសិក្សារៀនសូត្រនៅក្នុងវត្តក្បែរផ្ទះរបស់ខ្ញុំ។ កាលជំនាន់នោះគ្រួសារខ្ញុំមានការខ្វះខាតទើបមិនអាចបញ្ជូនខ្ញុំទៅរៀនឲ្យបានខ្ពង់ខ្ពស់ដូចក្មេងដទៃ។ ខ្ញុំមានបងប្អូនបង្កើតចំនួនប្រាំបួននាក់ ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្ននេះស្លាប់អស់មួយចំនួនហើយ។ នៅឆ្នាំ១៩៧០ មានព្រឹត្តិការណ៍មួយបានកើតឡើងគឺ លន់ នល់ ធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់សម្ដេច នរោត្តម សីហនុ ពីតំណែងទើបធ្វើឲ្យប្រទេសជាតិកើតមានសង្គ្រាមដ៏វឹកវរ។...

សួន កាសេត្រ ៖ វិស្វករក្សេត្រកម្ម ត្រូវបានខ្មែរក្រហមចាប់ខ្លួន

តាមរយៈចម្លើយសារភាពឯកសារD៤១៧៨០ សួន កាសេត្រ ហៅ សេត ភេទប្រុស អាយុ៤១ឆ្នាំ(នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៧៥)ធ្វើការនៅទីស្ដីការរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងកសិកម្ម   ត្រូវបានឃាត់ខ្លួនយកមកសួរចម្លើយនៅថ្ងៃទី១៨ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៦។ រីឯសៀវភៅគុកទួលស្លែងដែលដកស្រង់ចេញពីបញ្ជីឈ្មោះអ្នកទោសនៅមន្ទីរសន្តិសុខ ស-២១ ទួលស្លែង«សារមន្ទីរទួលស្លែង» នៅទំព័រអ្នកទោសផ្នែកវិស្វករ ក៏បានរកឃើញឈ្មោះ សួន កាសេត្រ ចាប់មកពីតំបន់២២ មុខងារបច្ចេកទេសកសិកម្ម ថ្ងៃចូលទី១៨ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៦ ដែលមានការបរិច្ឆេទដូចគ្នា។ ដោយឡែកឯកសារ I០៨៣៦២...

ការជម្លៀសប្រជាជនភូមិភាគបូព៌ាដោយបង្ខំតាមរថភ្លើង

អ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហម រស់នៅភូមិភាគបូព៌ា ខេត្តស្វាយរៀង និងខេត្តព្រៃវែង បានប្រាប់រឿងរ៉ាវដែលគាត់ចងចាំមិនអាចបំភ្លេចបានអំឡុងពេលជម្លៀសដោយបង្ខំតាមរថភ្លើងឆ្លងកាត់ភ្នំពេញឆ្ពោះទៅកាន់ភូមិភាគពាយ័ព្យ ខេត្តពោធិ៍សាត់ និងខេត្តបាត់ដំបង។ ខ្មែរក្រហមបានប្រើប្រាស់មធ្យោបាយជម្លៀសប្រជាជនដោយបង្ខំជាច្រើនរួមមាន៖ ឡានដឹកទំនិញ រទេះគោ ទូក រថភ្លើង ឬដើរ។ ខណៈរថភ្លើងជាមធ្យោបាយហាក់ពេញនិយមមួយដែលខ្មែរក្រហមបានប្រើប្រាស់សម្រាប់ជម្លៀសប្រជាជនដែលមានចំនួនច្រើនៗនាក់ក្នុងពេលតែមួយ។ នៅក្នុងមួយទូរថភ្លើងខ្មែរក្រហមបានដាក់មនុស្សរហូតដល់១00 នាក់ឲ្យឈរប្រជ្រៀតគ្នាណែនណាន់តាន់តាប់ ហើយពុំបានផ្តល់អាហារឬទឹកឲ្យបរិភោគនោះទេ។ កងទ័ពខ្មែរក្រហម គឺជាអ្នកមើលការខុសត្រូវក្នុងការជម្លៀសប្រជាជនដោយបង្ខំ និងមានភារកិច្ចត្រួតពិនិត្យប្រជាជនជម្លៀសតាមរថភ្លើង ទូក និងរទេះគោ ហើយចាំទទួលប្រជាជនជម្លៀសទៅតាមចំណតស្ថានីយរថភ្លើងនីមួយៗ ទៅកាន់សហករណ៍នានា។ នៅមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា...

ការជម្លៀសប្រជាជនភូមិភាគបូព៌ាដោយបង្ខំតាមរថភ្លើង

អ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហម រស់នៅភូមិភាគបូព៌ា ខេត្តស្វាយរៀង និងខេត្តព្រៃវែង បានប្រាប់រឿងរ៉ាវដែលគាត់ចងចាំមិនអាចបំភ្លេចបានអំឡុងពេលជម្លៀសដោយបង្ខំតាមរថភ្លើងឆ្លងកាត់ភ្នំពេញឆ្ពោះទៅកាន់ភូមិភាគពាយ័ព្យ ខេត្តពោធិ៍សាត់ និងខេត្តបាត់ដំបង។ ខ្មែរក្រហមបានប្រើប្រាស់មធ្យោបាយជម្លៀសប្រជាជនដោយបង្ខំជាច្រើនរួមមាន៖ ឡានដឹកទំនិញ រទេះគោ ទូក រថភ្លើង ឬដើរ។ រថភ្លើងជាមធ្យោបាយហាក់ពេញនិយមមួយដែលខ្មែរក្រហមបានប្រើប្រាស់សម្រាប់ជម្លៀសប្រជាជនដែលមានចំនួនច្រើនៗនាក់ក្នុងពេលតែមួយ។ នៅក្នុងមួយទូរថភ្លើងខ្មែរក្រហមបានដាក់មនុស្សរហូតដល់ ១00នាក់ឲ្យឈរប្រជ្រៀតគ្នាណែនណាន់តាន់តាប់ និងពុំបានផ្តល់អាហារឬទឹកឲ្យបរិភោគនោះទេ។ កងទ័ពខ្មែរក្រហម គឺជាអ្នកមើលការខុសត្រូវក្នុងការជម្លៀសប្រជាជនដោយបង្ខំ និងមានភារកិច្ចត្រួតពិនិត្យប្រជាជនជម្លៀសតាមរថភ្លើង ទូក និងរទេះគោ ហើយចាំទទួលប្រជាជនជម្លៀសទៅតាមចំណតស្ថានីយរថភ្លើងនីមួយៗ ទៅកាន់សហករណ៍នានា។ នៅមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា...

ស្វាយ អឿន៖ អតីតកងទ័ពខ្មែរក្រហមរៀនផ្នែកជាងជួសជុលយន្តហោះចម្បាំងនៅប្រទេសចិន

នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម(១៩៧៥-១៩៧៩) មានកងទ័ពខ្មែររាប់រយនាក់ត្រូវបានជ្រើសរើសទៅបណ្តុះបណ្តាលផ្នែកបើកយន្តហោះចម្បាំង, បើកនាវាចម្បាំង, ជាងជួសជុលយន្តហោះចម្បាំង និងនាវាចម្បាំង ដើម្បីត្រៀមធ្វើសង្គ្រាមទ្រង់ទ្រាយធំជាមួយប្រទសវៀតណាម។ ស្វាយ អឿន គឺជាអតីតកងទ័ពខ្មែរក្រហមម្នាក់ក្នុងចំណោមកងទ័ពខ្មែរក្រហមរាប់រយនាក់ផ្សេងទៀត ត្រូវបានជ្រើសរើសឲ្យចូលរៀនផ្នែកជួសជុលយន្តហោះចម្បាំងនៅប្រទេសចិន បានរៀបរាប់ដំណើរជីវិតរបស់ខ្លួនដូចខាងក្រោមថា៖ ១. ជីវិតពីកុមារភាព៖ ខ្ញុំឈ្មោះ ស្វាយ អឿន អាយុ៧១ឆ្នាំ មានស្រុកកំណើតនៅខេត្តកំពង់ស្ពឺ។ ខ្ញុំរៀនបានថ្នាក់ទី៥«ចាស់» នៅអនុវិទ្យាល័យសម្ដេចឪ ស្ថិតនៅក្នុងស្រុកគងពិសី ដែលបច្ចុប្បន្ននៅក្នុងស្រុកបរសេដ្ឋ។ នៅខែមីនា ឆ្នាំ១៩៧០ មានរដ្ឋប្រហារទម្លាក់សម្ដេចព្រះ...

ប្រវត្តិទំនប់វារីអគ្គិសនីអន្លង់ជ្រៃ

១.  សេចក្តីផ្តើម កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ គឺជាសម័យកាលដ៏ខ្មៅងងឹតមួយក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តទំនើបកម្ពុជាពីឆ្នាំ១៩៧៥ ដល់ ១៩៧៩ ដែលធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរចងចាំមិនភ្លេចអស់មួយជីវិតនូវរឿងរ៉ាវឈឺចាប់ខ្លោចផ្សា រស់នៅលំបាកវេទនា បាត់បង់សាច់ញាតិគ្រួសារ រស់នៅក្រោមការគាបសង្កត់​ គ្មានសិទ្ធិសេរីភាព មានតែការបង្ខិតបង្ខំសព្វសារពើ។ នៅគ្រប់ទីកន្លែងនៃប្រទេសកម្ពុជា បានក្លាយជាកន្លែងការដ្ឋាន កន្លែងធ្វើស្រែចម្ការ ប្រកបដោយការបង្ខិតបង្ខំ ដែលបណ្តាលឲ្យមនុស្សស្លាប់រាប់មិនអស់គ្រប់ទីកន្លែងក្រោមអំណាចគ្រប់គ្រងដ៏សាហាវយង់ឃ្នង។​  តួយ៉ាង នៅតំបន់អន្លង់ជ្រៃ ដែលមានទីតាំងនៅភូមិអន្លង់ជ្រៃ ឃុំប្រាំបីមុម ស្រុកថ្ពង ខេត្តកំពង់ស្ពឺ គឺជាទីតាំងប្រវត្តិសាស្រ្តមួយដែលខ្មែរក្រហមបានកៀរគរប្រជាជនធ្វើការលើកទំនប់ ក្នុងគោលបំណងបង្កើតជាកន្លែងស្តុកទឹកដើម្បីផ្គត់ផ្គង់ទៅដល់វិស័យកសិកម្ម។...

ផាត់ អោ ៖ កម្មករនៅមន្ទីរពាណិជ្ជកម្ម ក្រុងភ្នំពេញ ក្នុងរបបខ្មែរក្រហម

ខ្ញុំឈ្មោះ ឡឹក អោ ហៅ ផាត់ អោ កើតនៅឆ្នាំ១៩៥៨ នៅភូមិចេក ឃុំសំរោង ស្រុកចន្រ្ទា ខេត្តស្វាយរៀង។ ពេលខ្ញុំអាយុជាង១០ឆ្នាំ ខ្ញុំបានចូលរៀននៅថ្នាក់ទី១២ (ពីសង្គមចាស់)។ នៅឆ្នាំ១៩៧៤ ខ្ញុំបានចូលបួសជាព្រះសង្ឃនៅវត្តក្នុងភូមិ ដែលមានព្រះសង្ឃចំនួន២០អង្គគង់នៅ។ សម័យនោះរដ្ឋាភិបាលសាធារណរដ្ឋខ្មែររបស់លោក លន់ នល់ នៅគ្រប់គ្រងភូមិខ្ញុំនៅឡើយ។  នៅថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ កងទ័ពរំដោះខ្មែរក្រហមបានចូលមកគ្រប់គ្រងភូមិចេក...

តើ “ធ្វើតាមបញ្ជា”៖ ចម្លើយដែលអាចទទួលយកបានទេ?

បន្ទាប់ពីការអានអំពីប្រវត្តិនៃរបបប្រល័យពូជសាសន៍ខ្មែរក្រហម អ្នកអានតែងតែបញ្ចប់ដោយសំណួរអំពីហេតុផលនៅពីក្រោយការសម្លាប់មនុស្ស។ តាម​ដំណើរ​រឿង​របស់​អ្នក​រស់​រាន​មាន​ជីវិត​ពី​របប​ប្រល័យ​ពូជ​សាសន៍​ខ្មែរ​ក្រហមម្នាក់ ឈ្មោះ សុខ អៀត មានអាយុ ៨៥​ឆ្នាំ អតីតកងឈ្លបនៅ​ខេត្ត​ព្រះវិហារ ក្នុង​របប​ខ្មែរ​ក្រហម បាន​និយាយ​ថា លោក​បាន​អនុវត្ត[ការសម្លាប់] ពីព្រោះ​តែ​បញ្ជា​ពី​ថ្នាក់​លើ​ប៉ុណ្ណោះ។ គាត់បានពន្យល់ថាគាត់មិនមានជម្រើសនោះទេ។ សម្រាប់គាត់ ការសម្លាប់គឺបណ្ដាលមកពីស្ថានភាពសង្គមជាក់ស្តែងនៅសម័យនោះ។ អ្នកយាមគុកមកពីអតីតមន្ទីរសន្តិសុខ ស-២១ ឬស្គាល់ថាជាសារមន្ទីរឧក្រិដ្ឋកម្មប្រល័យពូជសាសន៍ទួលស្លែងក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ដែលគេប៉ាន់ស្មានថាមានអ្នកទោសចំនួនជាង ១២,០០០ នាក់ជាប់ឃុំឃាំងត្រូវបានសម្លាប់ ហើយមានអ្នកទោសតិចតួចប៉ុណ្ណោះ ដែលនៅរស់រានមានជីវិត។ ឆ្មាំគុក​ក៏​បាន​ផ្តល់​ហេតុផល​ដូច​គ្នា​នេះ​ក្នុង​បទ​សម្ភាសន៍​ជាមួយ​វិទ្យុ​អាស៊ីសេរីជាភាសាខ្មែរកាល​ពី​ឆ្នាំ​២០១៥។...

ឡេង ភាព៖ អតីតប្រធានអនុសេនាតូច កងពល៨០១

ឡេង ភាព អតីតប្រធានអនុសេនាតូច កងពល៨០១ប្រចាំការនៅខេត្តរតនៈគិរី បានរៀបរាប់ដំណើរជីវិតជាកងទ័ព ការលំបាក វេទនា និងការពិការដៃជើងកំរើកមិនបានដោយសារសង្រ្គាមនៅតាមបណ្ដោយព្រំដែនដូចខាងក្រោម៖។ ខ្ញុំឈ្មោះ ឡេង ភាព ភេទប្រុស អាយុ៧០ឆ្នាំមានស្រុកកំណើតនៅក្នុងភូមិចក ឃុំកំពង់ចិន ស្រុកស្ទោង ខេត្តកំពង់ធំ។ បច្ចុប្បន្នរស់នៅក្នុងភូមិស្ទឹងថ្មី ឃុំប្រម៉ោយ ស្រុកវាលវែង ខេត្តពោធិ៍សាត់។ សព្វថ្ងៃខ្ញុំប្រកបមុខរបរ ធ្វើចម្ការ ដាំពោត និងដាំសណ្ដែក។ ខ្ញុំមានប្រពន្ធ២នាក់...

ខ្ញុំឈប់រៀនដោយសារប្រទេសមានសង្រ្គាម

នៅពេលប្រទេសជាតិមានសង្រ្គាម និងមានខ្មែរក្រហម មានក្មេងៗជាច្រើនបានបោះបង់ការសិក្សា និងត្រូវបង្ខំឲ្យធ្វើការងារពលកម្មនៅតាមកងកុមារ, កងចល័ត, ការដ្ឋានការងារ ឬដើរបោសសំអាតប្រមូលសម្ភារតាមផ្ទះរបស់ប្រជាជនដែលត្រូវខ្មែរក្រហមជម្លៀសឲ្យចេញពីផ្ទះទៅរស់នៅតាមតំបន់ផ្សេងៗ។ នៅឆ្នាំ១៩៧៥ ខ្ញុំឈប់រៀនដោយសារប្រទេសមានសង្រ្គាម។ នៅពេលនោះខ្មែរក្រហមបានជម្លៀសខ្ញុំទៅរស់នៅមន្ទីរដូនសុខឃ្លាតឆ្ងាយពីឪពុកម្ដាយ។ ខ្ញុំធ្វើការងារពលកម្មក្នុងការដ្ឋាននៅជាក្មេងជំទង់។ ទោះខ្ញុំនឹកឪពុកម្ដាយ និងផ្ទះសម្បែងយ៉ាងណាក៏មិនហ៊ានមកផ្ទះវិញដែល ព្រោះខ្លាចខ្មែរក្រហមយកទៅកសាង និងសម្លាប់។ នាងខ្ញុំឈ្មោះ ខាង គឹង ភេទស្រីអាយុ៤៨ឆ្នាំ (នៅឆ្នាំ២០០៦) រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ននេះខ្ញុំអាយុ៦៦ឆ្នាំ។ មានទីកន្លែងកំណើតកើតនៅភូមិត្រពាំងត្រល់ ឃុំអន្លង់សំណ ស្រុកជីក្រែង ខេត្តសៀមរាប។...

របបខ្មែរក្រហមមិនបានយកចិត្តទុកដាក់សុខភាពប្រជាជន

នៅថ្ងៃទី១៧មេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ ខ្មែរក្រហមបានទទួលជ័យជម្នះលើរបបសាធារណរដ្ឋដឹកនាំដោយសេនាប្រមុខលន់ លន់។ ពេលនោះខ្មែរក្រហមបានដាក់ឈ្មោះខ្លួនឯងថារបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យដែលស្គាល់ថា “របបខ្មែរក្រហម”។ បន្ទាប់ពីចូលកាន់កាប់ទីក្រុងភ្នំពេញខ្មែរក្រហមចាប់ផ្តើមជម្លៀសប្រជាជនចេញទីក្រុងភ្នំពេញភ្លាមៗទោះបីមានអ្នកជំងឺកំពុងសម្រាកព្យាបាលនៅក្នុងមន្ទីរពេទ្យក៏មិនលើកលែងដែរ។ ជាពិសេសទាហានលោកលន់ នល់ មួយចំនួនត្រូវយោធាខ្មែរក្រហមចាប់ធ្វើបាប និងយកទៅសម្លាប់ចោលភ្លាមៗតែម្តងយ៉ាងសាហាវព្រៃផ្សៃបំផុត។ ខាងក្រោមនេះគឺជាការរៀបរាប់របស់ វ៉ាន់ អំពីបទពិសោធន៍រស់នៅក្រោមរបបខ្មែរក្រហម។ ខ្ញុំឈ្មោះ រ៉ាន់ អាយុ៦៤ឆ្នាំ។ ខ្ញុំបានឃើញខ្មែរក្រហមជម្លៀសប្រជាជនថ្មីជាច្រីនគ្រួសារចេញមកពីភ្នំពេញ (ហៅថាប្រជាជន១៧មេសា)។ ខ្ញុំ បានឃើញប្រជាជនថ្មីមួយចំនួនបន្តដំណើរទៅមុខទៀតហើយក៏មានប្រជាជនថ្មីមួយចំនួនបានចូលមករស់នៅក្នុងភូមិថ្មី ឃុំផុង ស្រុកបរសេដ្ឋ ខេត្តកំពង់ស្ពឺ។ ខ្ញុំ...

អ្នកជំនាញការចិនចុះមកពិនិត្យការដ្ឋានសាងសង់ស្ថានីយ៍ស្ដុកទឹកក្នុងរបបខ្មែរក្រហម

ខ្ញុំឈ្មោះ ឌឿន គឹមសាន អាយុ៦៣ឆ្នាំ មានស្រុកកំណើត និងរស់នៅភូមិទី៨ ឃុំកោះសូទិន ស្រុកកោះសូទិន ខេត្តកំពង់ចាម។ ខ្ញុំប្រកបរបរធ្វើស្រែចម្ការ និងបច្ចុប្បន្នជាប្រធានភូមិទី៨។ ខ្ញុំរៀបការប្រពន្ធឈ្មោះ ភួង ពៅ និងមានកូនសរុបចំនួន៤នាក់។ ឪពុកខ្ញុំឈ្មោះ អៀ សុខាន់ និងម្ដាយឈ្មោះ អែម គឹមអុល។ ខ្ញុំគឺជាកូនទី៧ក្នុងចំណោមបងប្អូនប្រុសស្រីចំនួន៧នាក់។ នៅពីក្មេង ខ្ញុំទៅរស់នៅជាមួយបងស្រីនៅទីរួមខេត្តកំពង់ចាម ហើយចូលរៀននៅសាលាបឋមសិក្សាដីដុះ។...

Solverwp- WordPress Theme and Plugin